Tha Ailean Dòmhnullach air tòiseachadh na dhreuchd mar an Cathraiche ùr air MG ALBA, am buidheann a tha an urra ri prògraman Gàidhlig ann an Alba.
Tha Ailean, a chaidh a chuir san dreuchd airson ceithir bliadhna bho 1 Faoilleach 2019 le Ofcom air an obair a ghabhail thairis bho Mhagaidh Choineagan a bha na Cathraiche air MG ALBA bhon Iuchar 2012.
Tha Ailean Dòmhnullach, a tha fileanta sa Ghàidhlig, air a bhith an sàs ann an riochdachadh agus rianachd ann an craoladh Gàidhlig, rèidio agus telebhisean, thairis air 40 bliadhna.
Rè a bheatha-obrach, bha e ag obair airson 12 bliadhna aig a’ BhBC agus fhads a bha e an sin bha e os cionn a bhith a’ cur air chois stèisean rèidio ann an Steòrnabhagh, dà bhliadhna aig Grampian TV agus 25 bliadhna anns an roinn telebhisean neo-eisimeileach na Cheannard air mneTV, companaidh spòrs agus cur-seachad, agus na stiùiriche air purple TV, riochdaire didseatach agus telebhisean.
Tha eòlas aige air obair naidheachd agus cùisean làithreach ann an rèidio, telebhisean agus pàipearan naidheachd, cho math ri bhith na àrd-riochdaire, na riochdaire agus na stiùiriche air raon farsaing de phrògraman coitcheann nam measg prògraman creideimh, comadaidh, ciùil agus aithriseach, nam measg prògraman mu Jock Stein agus Jim Baxter a bhuannaich duaisean RTS bho chionn ghoirid.
Bho chionn ceithir bliadhna tha e air a bhith na Chathraiche air Bòrd na Gàidhlig, am prìomh bhuidheann poblach ann an Alba a tha an urra ri bhith ag adhartachadh leasachadh na Gàidhlig. Bha e ron sin na bhall de Bhòrd Colaisde a’ Chaisteil ann an Steòrnabhagh, agus de Bhòrd Skillset ann an Alba. Airson sia bliadhna bha e mar Chathraiche den earrann telebhisein neo-eisimeileach ann an Alba (PACT) agus bha e na stiùiriche air PACT (UK) ann an Lunnainn.
Thuirt cathraiche ùr MG ALBA Ailean Dòmhnullach:
“Tha mi air leth pròiseil a bhith a’ tòiseachadh aig MG ALBA mar chathraiche ùr na buidhne. Tha mi an dùil a bhith a’ togail air soirbheas BBC ALBA sna deich bliadhna a dh’fhalbh, agus ann a bhith a’ dèanamh sin tha mi a’ coimhead air adhart ri bhith ag obair gu dlùth le buill, leis an luchd-obrach, ar com-pàirtichean a bhios a’ cruthachadh ar susbaint, agus leis a’ BhBC a tha nan com-pàirtichean craolaidh ann am BBC ALBA.
Tha mi cuideachd a’ coimhead air adhart ri bhith ag obair gu dlùth ris a’ choimhearsnachd agus leis an Riaghaltas – a tha a’ maoineachadh MG ALBA gus na h-amasan againn a choileanadh”.
Bithidh rionnagan BBC ALBA, an dithis Dhòmhnallach Cathie Bhàn agus Niall Iain, a’ cur fàilte chridheil air a’ Bhliadhn’ Ùir, an dèidh dhaibh a ràdh cò an fheadhainn chliùiteach a nochdas fo bhratach an t-seanail aig Cèilidh Oidhche Challainn is na Bliadhn’ Ùire.
Cumar an tachartas seo ann am Baile Ghobhainn, aig fìor thoiseach bliadhna a bhios gealltanach do Ghaidheil Ghlaschu.
Anns a’ bhliadhna 2019 bidh Bun-sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, a’ chiad sgoil a chleachd Gàidhlig gu h-iomlan, 20 bliadhna dh’aois, agus a thuilleadh air sin bidh an sgoil Ghàidhlig as ùire an Glaschu a’ fosgladh ann am Baile Ghobhainn fhèin. Bidh 90 bliadhna o stèidhicheadh Còisir Ghàidhlig Bhaile Ghobhainn, agus ann an 2018 ràinig Ceòlraidh Ghàidhlig Ghlaschu 125 bliadhna dh’aois. Bidh an dà chòisir a’ seinn aig a’ chèilidh.
Am measg na bhios an làthair bidh iomadh seinneadair is còmhlan, le beagan fealla-dhà an siud ’s an seo cuideachd.
Air ùr-thilleadh bho bhith air The Late Late Show le James Corden, bidh an seinneadair ainmeil Colin Macleod, a choisinn cliù aig an taigh agus thall thairis, a’ seinn agus a’ cluich ceòl on chiad chlàr aige, Bloodlines.
Bidh seinneadair Kim Carnie, a bha na bean an taighe aig Duaisean Tradaiseanta MG ALBA, a’ seinn an cuideachd Glenfinnan Ceilidh Band, fo stiùir Ingrid NicEanraig, i fhèin na Stiùiriche Ciùil aig a’ phrògram.
Bidh seinn bheò ann o Chaitlin NicAonghais agus Sìneag Nic an t-Saoir (on chòmhlan Urban Teuchters) agus pìobaireachd on cheathrar Seudan (sin Calum MacCruimein, Aonghas MacCoinnich, Fin Moore agus Aonghas MacNeacail).
A thuilleadh orrasan, bidh seinneadair cliùiteach san t-seann nòs Murchadh ‘Wasp’ Dòmhnallach agus Hò-rò, còmhlan de dh’iomadh ionnstramaid, a’ nochdadh air an àrd-làr.
O chionn gun do thachair tubaist sgriosail na h-Iolaire 100 bliadhna roimhe, comharraichidh Ceòlraidh Ghàidhlig Ghlaschu sin tràth sa mhadainn gu tiamhaidh mar as còir. Bha HMY Iolaire air chuairt, a’ toirt luchd-seirbhis dhachaidh on Chogadh Mhòr, nuair a bhuail i Biastan Thuilm faisg air Steòrnabhagh, Leòdhas, tràth sa mhadainn air Latha na Bliadhn’ Ùire 1919. Chaidh i fodha dìreach 20 slat on tìr, agus b’ droch bhuille do dh’iomadh coimhearsnachd ann an Leòdhas is na Hearadh nuair a chailleadh 201 fir.
This year’s event is to be broadcast live from 11:30pm on BBC ALBA, with worldwide audiences able to view via the BBC ALBA website – bbc.co.uk/alba
Bidh am prògram a’ comharrachadh Latha Stad na h-Armachd, agus pìobaire Andy Cant às Arcaibh a’ seinn air a’ phìob ceòl a chruthaich e fhèin, In Remembrance. Chluich Andy sin aig Cathair-Eaglais an Naoimh Mànas ann am Baile na h-Eaglaise mar chuimhneachan air Blàr Jutland agus aig Cathair-Eaglais Ghlaschu mar chomharra air deireadh a’ Chogaidh Mhòir.
Tha eachdraidh air leth aig Talla Sean Bhaile Ghobhainn; coltach ri Aitreabh nan Gaidheal, ’s iomadh Gaidheal ann an Glaschu a bha air a tharraing do dhannsaichean an seo. Dh’fhaodadh gun toir an talla cuimhne no dhà air ais do chuid nar latha fhìn.
Thèid an tachartas seo a chraoladh beò bho 11.30 feasgar air BBC ALBA, agus faodaidh sluagh air feadh an t-saoghail coimhead air a’ phrògram air làrach-lìn BhBC ALBA – bbc.co.uk/alba
Tha BBC ALBA agus BBC Radio nan Gàidheal a’ foillseachadh clàr-ama na Bliadhna Ùire gus cuimhneachan ceud bliadhna bho chall na h-Iolaire a chomharrachadh.
Tràth sa mhadainn air Là na Bliadhn’ Ùire 1919 chaidh an Iolaire air na creagan ann an sealladh caladh Steòrnabhaigh. Air bòrd bha fir a bha a’ tilleadh dhachaigh bhon a’ Chogadh Mhòr. Chaill 201 duine am beatha, ann an uabhas a thug buaidh leantainneach air sluagh Leòdhais is na Hearadh – air teaghlaichean agus caraidean a mhair beò agus air coimhearsnachdan nan eilean.
Tha BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal air clàr sònraichte de phrògraman a chruthachadh, a’ measgachadh bàrdachd, ceòl, ealain, tasglann, dràma agus sgeulachdan pearsanta gus cuimhneachadh air an tachartas uamhasach seo.
Bidh Radio nan Gàidheal a’ craoladh bho na tachartasan ann am baile Steòrnabhaigh tro fheasgar 31 Dùbhlachd, a’ tòiseachadh aig 7f troimhe gu dà uair sa mhadainn, àm na tubaist, agus a-steach gu feasgar a’ chiad latha den bhliadhna. Ge bith càite bheil sibh san t-saoghal bidh cothrom agaibh èisteachd ri na tha a’ tachairt far am bi daoine cruinn.
Thairis air 31 Dùbhlachd agus 1 Faoilleach, seallaidh BBC ochd filmichean goirid, Guthan na h-Iolaire. Ann an riochd dràma, cluinnear na thachair do cheathrar a bh’ air bòrd na h-Iolaire agus ceathrar a bh’ air tìr. Tha facail nan daoine air ath-aithris le actaran agus am measg nan sgeulachdan cluinnidh sinn mu Iain F. MacLeòid a shnàmh chun tìr le ròp a bha mar mheadhan air iomadh beatha a shàbhaladh agus Dòmhnall Moireasdan a chuir seachad an oidhche le grèim air crann na h-Iolaire.
Cuideachd air oidhche 31 Dùbhlachd, chithear film-bheothaichte glè shònraichte, air a chruthachadh le Catrìona NicIlleDhuibh. Tha clàraidhean-tasglainne de fir a chaidh an sàbhaladh agus fianaisean air am fighe còmhla ri sgòr drùidhteach ciùil bhon an fhìdhleir Sarah-Jane Summers, maille ri bàrdachd Iain Mhic a’ Ghobhainn.
Air Là na Bliadhna Ùire, chithear prògraman bhon tasglann agus prògraman ùra. Ghluais call na h-Iolaire iomadh neach gu sgrìobhadh, is iad a’ feuchainn ri greimeachadh air buaidh na thachair air teaghlaichean is coimhearsnachdan. Tha taghadh den bhàrdachd sin anns a’ phrògram Cuimhneachan – Iolaire. Ann an An Iolaire – Bidh Sinn a’ Cuimhneachadh, thathas a’ toirt sùil air mar a tha obair ealain a’ cuideachadh ann a bhith a’ cuimhneachadh agus a’ comharrachadh. Nas fhaide air adhart air an oidhche sin, chithear Sàl, pìos ciùil sònraichte bho Iain Moireasdan.
Bidh sgiobaidhean naidheachd BBC ALBA and Radio nan Gàidheal a’ toirt thugainn aithrisean sònraichte bho bhaile Steòrnabhaigh le cunntasan mun obair ullachaidh airson tachartasan cuimhneachaidh call na h-Iolaire.
Air 2 Faoilleach, ann an Sàr Sgeòil gheibhear sgeul le freumhan ann an call na h-Iolaire, air a sgrìobhadh le D S Moireach.
Bidh beartas de phrògraman ùra rim faicinn aig àm na Nollaige air BBC ALBA, bho phrògraman a bhlàthaicheas do chridhe gu dràma cloinne sònraichte, a thilleadh air ceòl is craic gu leòr eile cuideachd!
A’ cur na Nollaig air a casan tha Ceathrar air Chuairt. Tha ceathrar dheugaire ag amas air faighinn tro fhàsach fharsaing ann an Alba, Innis an Iasgaich air Taobh Siar Rois. Thairis trì là, a’ tòiseachadh an oidhche ron Nollaig, bidh Calum MacIlleathain, ainmeil airson a phrògram fhèin air BBC ALBA ‘Dhan Uisge’ agus airson The Social, air a’ bhlàr a-muigh cuide ri Lachlan, Megan, Clare Frances agus Angus, Gheibh iad fiosrachadh agus na chumas beò iad, ach bidh rud no dhà eile ann a dh’fheumas iad ionnsachadh dhaibh pèin.
Thuirt Calum: “B’ e dùbhlan dha-rìribh a bha seo le gu leòr a’ dol ceàrr air an t-slighe! Chi luchd-amhairc mar a chaidh do cheathrar dheugaire àbhaisteach a’ dèiligeadh ri droch aimsir, coiseachd gun chiall agus ‘s dòcha an rud as duilghe buileach, a’ feuchainn gun a dhol a-mach air a chèile!”
Tha A’ Sireadh Sascha ag innse sgeulachd làidir, chumhachdach mu theaghlach a tha a’ sireadh mac agus bràthair. Chithear an seinneadair Mischa Nic a’ Phearsain a’ siubhal dhan Gearmailt le a h-athair Lachie, a’ leantainn nan oidhirpean aca am mac nach fhaca e bho chionn 34 bliadhna a lorg.
Airson luchd-amhairc òga BBC ALBA, tha dràma ùr ri fhaicinn air Là na Nollaig. Chaidh A-null ’s a-nall: Buidheagain, a chruthachadh mar phàirt de sgeama air a ruith le Aonadh Craolaidh na h-Eòrpa. Chaidh am film a sgrìobhadh le Patsi NicChoinnich agus a stiùireadh le Tony Kearney agus tha e ag innse sgeòil nighean òg, nach deach a-riamh dhan sgoil agus a tha air a teagasg le a màthair, agus mar a tha tuathanach suarach a’ feuchainn ri an ruaigeadh far an tuathanas aige.
Thuirt Tony Kearney: “’Le sgriobt air leth math agus cleasaichean òga fìor chomasach, bidh an dràma seo dìreach math fhèin airson teaghlaichean air Là na Nollaig.”
Rinn FUNC brag nuair a nochd e an toiseachd as t-Foghar air BBC ALBA, a’ còrdadh gu mòr ris an luchd-amhairc agus tha FUNC a’ tilleadh le amaideas agus craic gu leòr eile airson na Nollaig! Air a riochdachadh agus air a stiùireadh le Michael Hines, fear de chruthadairean Still Game, chi sinn caractaran air a bheil sinn uile eòlach bho shaoghal phoilitigs is eile.
Tha 30 bliadhna bho thachair tubaist Piper Alpha agus ann am Piper Alpha: An Sgàil cluinnear bhon neach-naidheachd Iona Ballantyne ’s i a’ coinneachadh ri teaghlaichean dhaoine a fhuair às beò agus feadhainn a chaill luchd-gaoil san tubaist.
An là às dèidh na Nollaig, chithear Colin MacLeod – When it Kicks In. Tha an seinneadair is sgrìobhadair òrain, Colin Macleòid à Eilean Leòdhais, air chuairt air gach taobh den Chuan Shiar às dèidh dha ainm a chur ri cùmhnant clàir ùr. Chì sinn e air chuairt le Jeff Beck agus Sheryl Crow, a’ nochdadh air The Late Late Show le James Corden agus a’ toirt taic do fhear a bha e a’ leantainn bho bha e òg, Robert Plant, san O2 ann an Lunnainn. Chan e dupadh chaorach, no iasgach nan giomach a th’ air aire neach-ciùil roc mar as trice, ach chan e rionnag roc àbhaisteach a th’ ann an Colin Macleòid.
Bidh Bho Chaorain gu Consoles a’ dùsgadh chuimhneachain mu phrèasantan a thug toileachas dhuinn, rè nam bliadhna, air madainnean Nollaig, bho làithean nuair a bhithear a’ faighinn mòine agus gual gu làithean nan geamannan consoil.
Am measg nan tiodhlacan Nollaig eile air BBC ALBA bidh ceòl bho Mànran aig Barrowland agus seirbheis bho Eaglais Greyfriars ann an Dùn Èideann, Nollaig Chridheil à Dùn Èideann 2018.
Bheir Cèilidh Na Bliadhn’ Ùire an 10mh ceann-bliadhna aig BBC ALBA gu crìoch à seann Talla Bhaile Ghobhainn, air bruaich Abhainn Chluaidh an Glaschu. Bidh aoighean am pailteas agus ceòl is craic gu leòr cuide ri Cathy NicDhòmhnaill agus Niall Iain Dòmhnallach. Thèid fios a bharrachd a sgaoileadh nas fhaisg air an àm.
Aig ceann na bliadhna bidh cuimhneachan sònraichte againn a’ comharrachadh ceud bliadhna bho chaillear an Iolaire le call beatha 201 neach. Bidh clàr de phrògraman ùra agus tasglann a’ toirt a-steach bàrdachd, ceòl, ealain, dràma agus sgeulachdan pearsanta air leth drùiteach. Thèid fios iomlan a sgaoileadh nas fhaisg air an àm.
Mànran aig Barrowland airs on Saturday 22 December at 9pm
Ceathrar Air Chuairt airs on Monday 24, Tuesday 25 and Wednesday 26 December at 8.30pm
A’ Sireadh Sascha airs on Christmas Eve at 9pm
Nollaig Chridheil à Dùn Èideann 2018 airs on Christmas Eve at 11pm
A-null ’s a-nall: Buidheagain airs on Christmas Day at 6.05pm
Bho Chaorain gu Consoles airs on Christmas Day at
FUNC airs on Christmas Day at 10pm
Colin MacLeod – When it Kicks In airs on Boxing Day at 9pm
Piper Alpha: An Sgàil airs on Hogmanay at 9pm
Cèilidh Na Bliadhn’ Ùire airs on Hogmanay from 11:30pm
‘The Wall’, co-riochdachadh Cheilteach-Choirianach air a chur aig bhog aig MIPCOM
An-diugh (Diluain 15mh) aig MIPCOM, mar comharra den chaidreachas ùr cho-innleachdail, bithidh na com-pàirtichean de ‘Maoin Eadar-nàiseanta Cheilteach’ (CIF) a’ cur air bhog ‘The Wall’, sreath phrògram aithriseach airson a’ chraoladair Cuimreach S4C, a’ chraoladair Èireannach TG4 agus a’ chraoladair Choirianach JTV. Bithidh an t-sreath, a thèid a chraoladh aig toiseach 2019, co-riochdaichte le Rondo às a’ Chuimrigh agus Rosg à Èirinn.
Tha CIF a’ ruith cuairt-coimiseanaidh bhliadhnail eadar craoladairean agus luchd-maoineachaidh nan dùthchannan Ceilteach ann an Alba, a’ Chuimrigh, Èirinn agus Èirinn a Tuath.
Chaidh a chur air chois le BBC ALBA (le maoineachadh bho MG ALBA), S4C, TG4 agus Maoin Craolaidh na Gaeilge aig Sgrion Èireann a Tuath (ILBF).
’S e amas an CIF co-leasachadh – agus an uair sin co-riochdachadh – a bhrosnachadh tro Ghàidhlig na h-Alba, Cuimris agus Gaelige, a thuilleadh air leasachadh a dhèanamh a thaobh eadar-nàiseanachadh Eòrpach agus thar-chruinne air stuthan air an dèanamh bho thùs sna cànain Ceilteach sin.
Bheir an CIF cothrom do luchd-dèanamh fhilmichean co-leasachadh agus co-riochdachadh a dhèanamh air stuthan sònraichte, àrd-amasach a bheir neart do chlàran-ama phrògraman aig prìomh amannan, buaidh nàiseanta air luchd-amhairc ann an Alba, A’ Chuimrigh, Èirinn agus Èirinn a Tuath agus a bhios ag amas air luchd-amhairc air feadh an t-saoghail a ruighinn.
Tha a’ chiad chuairt seo a’ gabhail a-steach trì gnèithean, Prògraman Aithriseach, Dràma agus Beò-dhealbhadh. Airson gach pròiseact a bhios soirbheachail, bidh àm leasachaidh ann far an tèid maoineachadh a sholarachadh gus beachdan agus am frèam-obrach co-riochdachaidh a leasachadh, aig am feum eileamaid riochdachaidh a bhith ann an Alba, a’ Chuimrigh agus Èirinn no Èirinn a Tuath.
Thèid an CIF a rianachd le co-sgioba coimiseanaidh bho na craoladairean agus an luchd-maoineachaidh às na dùthchannan Ceilteach a tha nan com-pàirtichean san sgeama seo.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA:
“’S e rud àrd-amasach a tha seo airson ar gnìomhachas riochdachaidh agus tha sinn a’ sùileachadh gun toir an iomairt seo dhuinn cothrom na companaidhean riochdachaidh againn a bhith a’ strì gu h-eadar nàiseanta agus gun cruthaich e prògraman ùra agus nas fheàrr airson luchd-amhairc BBC ALBA. Le bhith a’ co-obrachadh gu h-eadar nàiseanta tha sinn ag àrdachadh càileachd agus ruigsinneachd ar susbaint.”
Tha BBC ALBA an-diugh (13 Sultain) a’ foillseachadh com-pàirteachas le CBeebies agus CBBC.
Thèid CBeebies agus CBBC fhoillseachadh air ALBA Diluain 17 Sultain bho dhachaigh ùr ghleansach.
Thadhail Ben Cajee agus Karim Zeroual bho CBeebies agus CBBC air Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu an-diugh gus an com-pàirteachas ùr seo a chomharrachadh.
Nan cuideachd bha Carrie NicNèill, Ruairidh MacCormaig, Hannah NicCurdaidh agus Calum Dòmhnallach a bheir, cuide ri sgioba ùr, na prògraman ùra chloinne chun an luchd-amhairc òga.
’S e leudachadh susbainteach a tha seo a chruthaicheas ceithir uimhir de stuthan ùra ann an Gàidhlig do chlann a bhios air a thaisbeanadh gach là den t-seachdain agus tron bhliadhna air fad.
Bidh CBeebies, airson clann fo aois sgoile, ri fhaicinn air ALBA bho 5f airson uair a thìde, a’ tighinn gu crìoch le Stòiridh – sgeulachd àm-cadail. Agus bidh CBBC air ALBA ri fhaicinn eadar 6 is 7f.
Bidh an aon seòrsa dreach agus faireachdainn aig an dà sheirbheis Ghàidhlig ri na seirbhisean Beurla, le seinn, fios mu cho-làithean breith, cleasan cruthachaidh agus bèicearachd.
Tha an iomairt a’ tachairt is BBC ALBA a’ comharrachadh 10 bliadhna air an èadhar agus 40 bliadhna bho nochd prògraman cloinne Ghàidhlig air a’ BhBC airson a’ chiad uair.
Thuirt Bill Macleòid, àrd-riochdaire airson BBC ALBA agus a tha os cionn na h-iomairt:
“’S e iomairt dàna, ùr a tha seo airson a’ Ghàidhlig fhilleadh gu dlùth ri seanailean cliùiteach chloinne, Cbeebies agus CBBC agus a’ cruthachadh goireasan beothail is taitneach do chloinn le Gàidhlig is am pàrantan. ’S e co-obrachadh air leth torrach a tha air a bhith ann le roinn iomraiteach na cloinne aig a’ BhBC agus tha sinn làn dhùil gun còrd an dreach ùr ris a’ chloinn.”
Thuirt Maireadh Màiri Mhoireach, Ceannard Seirbheisean Gàidhlig a’ BhBC:
“Tha prògraman chloinne aig cridhe clàr-ama làitheil BBC ALBA agus tha sinn air ar dòigh glan a bhith air chothrom an t-seirbheis seo a neartachadh agus beairteas de phrògraman ùra a thairgse – ’s e ar rùn gun toir an t-seirbheis chloinne ùr luach agus buaidh chun an luchd-amhairc òga tron a’ chom-pàirteachas shònraichte seo bhon BhBC.”
Thuirt Ian France, Ceannard Taisbeanadh Phrògraman Roinn Cloinne a’ BhBC
“Tha Roinn Taisbeanaidh CBBC agus CBeebies aig cridhe gach seanail agus tha eòlas aca ann a bhith a’ conaltradh agus a’ ruighinn clann air feadh na RA agus mar sin tha mi cho toilichte gu bheil an com-pàirteachas seo le BBC ALBA a’ ciallachadh gu bheil an cothrom aig nas motha de chloinn ar stuthan fhaicinn.”
Tha Rugbaidh nam Ban an Alba air sàr aonta a ruighinn le BBC ALBA gus àireamh mhòr de mhaidsichean a chraoladh thar na bliadhna a tha romhainn.
Chan e a-mhàin geamannan Sia Nàiseanan nam Ban a bhios air an craoladh, ach cuideachd a’ chuairt dheireannach den phrìomh ghèam aig an taigh, Cupa Sarah Beaney – taic mhòr airson fàs geama nam ban.
Tha am fiosrachadh a’ tighinn dìreach mìosan an dèidh prìomh aonta airson ball-coise nam ban, agus a’ chiad chraoladh de iomain nam ban, a’ neartachadh suidheachadh an t-seanail mar dhachaigh spòrs nam ban ann an Alba.
Is e a’ chiad ghèam Rugbaidh nam Ban an Alba a thèid a shealltainn fon aonta ùr an gèam eadar Alba agus Canada aig Scotstoun air Dimàirt 27 Samhain. Bidh an gèam air fhaicinn beò thar na RA air an t-seanail agus air BBC iPlayer.
Tha Rugbaidh na h-Alba an-dràsta a’ putadh rugbaidh nam ban leis an amas a bhith ann am farpais Cupa an t-Saoghail airson Rugbaidh nam Ban ann an 2021, agus tha iad air a’ gheama atharrachadh o chionn ghoirid gus a bhith a’ brosnachadh com-pàirteachadh. Tha MG ALBA agus Rugbaidh na h-Alba le chèile dealasach mu bhith a’ meudachadh profail a’ gheama mar a bhithear a’ dol air adhart gu Cupa Rugbaidh an t-Saoghail.
Thuirt Dominic McKay Prìomh Oifigear Gnìomh aig Rugbaidh na h-Alba:
“Tha sinn ag obair cruaidh gus dèanamh cinnteach gu bheil an t-ùrlar as làidir is urrainn aig rugbaidh nam ban gus cuideachadh ann a bhith a’ leasachadh nan cluicheadairean agus a bhith a’ meudachadh ùidh sa ghèam agus tha an com-pàirteachadh seo le BBC ALBA a’ cur gu mòr ri sin. Tha càirdeas fad-ùine air a bhith againn le BBC Alba tron obair aca a thaobh A’ Phrìomh Lìg agus PRO14 agus mar sin tha sinn air leth toilichte a bhith ag obair còmhla riutha gus rugbaidh nam ban a chraoladh ann an Alba.”
Thuirt Gemma Fay, Ceannard Rugbaidh nam Ban agus nan Caileag aig Rugbaidh na h-Alba:
“Tha mi air leth toilichte gu bheil BBC ALBA air ainmeachadh gum bi iad a’ craoladh maidsichean Rugbaidh nam an Alba air an t-seanail aca. Tha an dealas a tha iad air nochdadh do spòrs nam ban ann an Alba deimhinneach dha-rìribh agus tha sinn an dòchas gun cuidich seo ann a bhith a’ brosnachadh an ath ghinealach de chluicheadairean rugbaidh.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd agus Com-pàirteachas aig MG ALBA:
“Tha sinn toilichte gu bheil e comasach a bhith a’ sealltainn mar a tha geama nam ban a’ fàs ann an Alba le geamannan Sia Nàiseanan nam Ban agus Gèam Deireannach Cupa Sarah Beaney. Tha sinn air a dhearbhadh le bhith a’ craoladh farpais PRO 14, mar as urrainn dhuinn a bhith nar com-pàirtichean gus cuideachadh a bhith a’ fàs spòrs, agus a’ bhith a’ tàladh luchd-amhairc ùr – cuid airson a’ chiad uair – chun na Gàidhlig. Tha mi air mo dhòigh gun urrainn dha BBC ALBA a bhith a’ comharrachadh oidhirpean nam ban ann an spòrs sna sgiobaidhean nàiseanta agus cuideachd ann an sgiobaidhean Cupa Sarah Beaney. Tha sinn air leth toilichte cuideachd a bhith a’ sealltainn gèam Chanada san dùthaich sin aig deireadh na mìos.”
Thuirt am Ministear Spòrs Joe FitzPatrick:
“Is e prìomh cheum a tha sa chom-pàirteachas seo ann a bhith a’ comharrachadh agus a’ togail mothachadh air rugbaidh nam ban ann an Alba. Chan e a-mhàin gum bi geamannan cudromach nam ban air an craoladh, nam measg Sia Nàiseanan nam Ban, ach cuideachd gèam aig ìre nas ìsle leis gum bi e comasach do dhaoine a’ chuairt dheireannach fhaicinn den phrìomh fharpais aig an taigh, Cupa Sarah Beaney.
“Tha Rugbaidh na h-Alba agus an com-pàirtichean air obrachadh gu cruaidh gus an àireamh de mhnathan agus de chaileagan a tha an sàs ann an rugbaidh àrdachadh, agus tha dealas a’ BhBC agus MG ALBA ann a’ bhith a’ taisbeanadh an spòrs na cheum eile air adhart.”
Thèid Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail Ball-coise nam Ban Albannach (SWF) 2018 a sponsaireadh le MG ALBA. An dèidh cùmhnant a ghlèidheadh le SWF nas tràithe air a’ bhliadhna an tuilleadh gheamannan a chraoladh na riamh roimhe air BBC ALBA suas gu 2020, tha seo na chomharra eile air dealas MG ALBA gu ruige geama na nighinn agus nam ban.
Thuirt Vivienne MacLaren Cathraiche SWF: “Tha seo na àm air leth chudromach dhuinne mar bhuidheann. Tha MG ALBA air a bhith cho taiceil de ar geama airson ùine fhada agus mar sin tha sinn air ar dòigh gu bheil iad an sàs san tachartas.
“Bha e na thargaid mhòr dhuinne na duaisean a chuir an sàs a-rithist. Tha e mu bhith a’ cruthachadh oidhche airson ar ballrachd air fad gus a dhèanamh comasach a h-uile duine a tha an sàs sa gheama a thoirt còmhla agus soirbheas air feadh na dùthcha a chomharrachadh aig na diofar ìrean de bhall-coise na nighinn agus nam ban.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “Tha sinn air ar dòigh glan a bhith a’ toirt sponsaireachd gu Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail an SWF . Thathas air a bhith ag obair gu soirbheachail leis an SWF gus inbhe geama nam ban a thogail, agus bha fios againn gu robh seo mar phròiseact a bheireadh dhuinne an cothrom an geama a thaiceachadh a bharrachd.”
Thèid 14 duaisean an toirt seachad air an oidhche, le ceithir duine ainmichte sa mhòr chuid de ghnèithean.
“Fhuaireas àireamh air leth àrd de dh’ainmichean” thuirt Vivienne. “Bha e gu math duilich don phanal a ghearradh sìos agus tha seo na chomharra air cho brosnachail agus co-fharpaiseach ’s a tha an geama a-nis. Gu dearbha, cha bhithinn-sa airson a bhith a’ co-dhùnadh cò a bhuannaicheas.
“Tha reic thiocaidean agus bùird air a bhith air leth àrd, le ùidh ga shealltainn bho sgiobannan, clubaichean agus pàirtean den dùthaich. Agus ‘s ann mar sin a bhathas ag iarraidh gun tachradh. Ged nach eil e comasach don h-uile duine a bhith nan ainmiche no nan buainnaiche air an oidhche, tha na duaisean seo a’ dèanamh luaidh air sàr obair tòrr dhaoine, a’ mhòr chuid a tha ag obair gu saor-thoileach.
Thèid Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail Ball-coise nam Ban Albannach aig MG ALBA a chumail Disathairne 17 Sultain ann an Taigh-òsta Hilton, Glaschu. Airson an tuilleadh fiosrachaidh agus airson tiocaidean, a tha a-nis cuingichte, thèid gu https://scotwomensfootball.com/swf-annual-awards/.
Tha Hands Up for Trad air geàrr-liosta airson duaisean ceòl traidiseanta Albannach MG ALBA 2018 ainmeachadh.
Tha an cuirm aithnichte mar thachartas cliùiteach ann an saoghal ceòl traidiseanta agus am-bliadhna bidh 17 gnèithean dhuaisean ann. Thèid iadsan a bhuannaicheas fhoillseachadh aig cuirm dhuaisean ghleansach air Disathairne 1 Dùbhlachd, aig Talla Chonsairt Pheairt. Thèid an tachartas a chraoladh beò air BBC ALBA, BBC Radio Scotland agus air feadh na dùthcha tro làrach-lìn BBC ALBA agus thèid a lìbhrigeadh le Màiri Anna NicUalraig agus Kim Carnie.
Tha an liosta gu h-ìseal ach nam measg tha Elephant Sessions, a tha a-staigh airson duais Còmhlan Beò na Bliadhna. Tha iad eòlach air a’ ghnothach an dèidh Up and Coming Artist of the Year a bhuannachadh ann an 2014, an Còmhlan Beò as Fheàrr ann an 2016 agus Duais Belhaven Bursary an-uiridh. Cuideachd a-staigh airson na duais tha Talisk, a bhuannaich duais folk BBC Radio 2 agus còmhlan an Eilean Sgitheanaich, Niteworks.
Tha ball de Elephant Sessions, Alasdair Taylor, a-staigh airson duais leis fhèin sa ghnè Sgrìobhaiche Ciùil na Bliadhna, sponsoraichte le PRS for Music.
Am measg iadsan a tha a-staigh airson Clàr Trad na Bliadhna tha Alterum le Julie Fowlis, EVO le Skerryvore agus The Seer le Lauren MacColl. Airson an dàrna bliadhna tha Ross Ainslie agus Ali Hutton a-staigh airson na duais leis an dàrna clàr aca, ‘Symbiosis II’.
Tha Josie Duncan agus Maeve Mackinnon a-staigh airson na duais chliùitich, Seinneadair Gàidhlig na Bliadhna. Tha Màrtainn Skene Highland Dance Band a-staigh airson Còmhlan Dannsa Albannach na Bliadhna le The Arc Sessions a-staigh airson Cluba na Bliadhna.
Tha Ímar à Glaschu, a bhuannaich grunnan duaisean folk BBC Radio 2, duais BBC Radio 2 Horizon agus a bha ainmichte airson Clàr MG ALBA na Bliadhna ann an 2017, air a’ gheàrr-liosta.
Thuirt Murchadh MacSuain, Manaidsear Conaltraidh MG ALBA, a bhios a’ toirt sponsaireachd dhan tachartas: “Tha sinne aig MG ALBA air leth moiteil a bhith a’ cur taic ri sàr thàlant ciùil na h-Alba agus tha sinn toilichte Duaisean Ceòl Traidiseanta Albannach MG ALBA a thaisbeanadh air feadh an t-saoghail tro iPlayer BBC ALBA”.
The shortlists are as follows:
Album of the Year sponsored by Birnam CD
Club of the Year Sponsored by Traditional Arts and Culture Scotland (Tracs)
Composer of the Year Sponsored by PRS for Music
Community Project of the Year Sponsored by Gordon Duncan Memorial Trust
Event of the Year Sponsored by VisitScotland
Gaelic Singer of the Year Sponsored by Macmeanmna
Instrumentalist of the Year Sponsored by Royal Scottish Country Dance Society
Live Act of the Year Sponsored by Greentrax Recordings
Citty Finlayson Scots Singer of the Year Sponsored by Traditional Music and Song Association
Scottish Dance Band of the Year Sponsored by National Association of Accordion and Fiddle Clubs
Scottish Folk Band of the Year Sponsored by Threads of Sound
Scottish Pipe Band of the Year
Trad Music in the Media Sponsored by Skipinnish
Music Tutor of the Year Sponsored by Creative Scotland’s Youth Music Initiative
Up and Coming Artist of the Year Sponsored by Royal Conservatoire of Scotland
Venue of the Year Award Sponsored by Musicians’ Union
BBC ALBA na dhachaigh airson Ball-coise nam Ban Albannach le iomadh aonta ùr
Air an aon là ’s a tha sgioba nàiseanta na h-Alba ag ullachadh airson a’ gheama dheatamach aca an aghaidh Albania nan iomairt ro-fharpaiseach faighinn gu Cupa Cruinne nam Ban, tha BBC ALBA an-diugh a’ foillseachadh aontaidhean ùra a tha a’ ciallachadh gum bi an t-seanail na dachaigh airson ball-coise nam Ban Albannach.
Tha an gluasad seo na chomharra chudromach gus ìomhaigh na spòrs àrdachadh ann an Alba. Tha na h-aontaidhean a’ gabhail a-steach craoladh beò de gheama sam bith bho gheamannan Alba ann an Cupa na Cruinne 2019.
Le aonta trì bliadhna le Buidheann Riaghlaidh ball-coise na h-Alba (SFA) thèid geamannan farpaiseach na sgioba a thèid an cluich aig an taigh a shealltainn beò air BBC ALBA, a thuilleadh air an iPlayer. Ann an iomairt obrachaidh às ùr, co-roinnidh an SFA agus an t-seanail stuthan air feadh nam meadhanan sòisealta gus dèanamh cinnteach gu bheil fàs a’ tighinn air ìomhaigh a’ gheama, a’ cur ri luchd-amhairc aig na geamannan, pàirteachas agus luchd-amhairc.
Tha an naidheachd seo a’ tighinn aig an aon àm ’s a tha an t-seanail a’ foillseachadh craoladh a bharrachd de lìog nàiseanta nam ban ann an Alba, le co-dhiù sia geamannan air an craoladh, nam measg Cuairt Dheireannach Cupa nam Ban SSE agus Cuairt Dheireannach Cupa an SWPL. Bidh cuideachd iomairt Glasgow City ann an Lìog nan Sàr Sgiobaidhean Ban UEFA 2018 ri fhaicinn.
Thuirt Chris Rawlings, Stiùiriche Coimearsalta an SFA: “’S e com-pàirteachas a tha seo a tha a’ togail ar n-inntinn gu mòr agus geama nam ban agus nan caileag ann an Alba a’ sìor leasachadh.
“Le barantas cinnteach de chom-pàirtiche craolaidh, tha cothrom againn na geamannan a chluicheas sgioba nam ban aig an taigh a shealltainn, geamannan a tha air a bhith air leth inntinneach gu ruige seo.
“Le 4,098 neach a’ coimhead a’ gheama aig The Simple Digital Arena ann am Pàislig, tha seo a’ sealltainn dhuinn gu bheil miann aig daoine sgioba nàiseanta nam ban fhaicinn agus tha an cùmhnant seo a’ toirt a’ chothrom don rìoghachd againn na geamannan fhaicinn nuair nach eil iad air chomas a bhith an làthair.
“Bidh sinn ag obair gu dlùth ri BBC ALBA gus dèanamh cinnteach gun cùm an com-pàirteachas a’ fàs bliadhna air bhliadhna agus a’ lìbhrigeadh craoladh aig àrd ìre de na geamannan.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “’S e cothrom air leth a tha seo airson na seanail. Anns na 10 bliadhna de BhBC ALBA, tha sinn air sealltainn ann an spòrs eile ciamar as urrainn do dh’ùrlar free-to-air nàiseanta a bhith a’ taisbeanadh spòrs a tha a’ sìor fhàs agus aig an aon àm a’ toirt a’ Ghàidhlig – uaireannan airson a’ chiad uair – chun luchd-amhairc.
“Tha ball-coise nam ban Albannach aig àm gluasadach na eachdraidh agus tha sinn air leth toilichte a bhith ag obrachadh leis an SFA agus leis an SWF gus com-pàirteachasan a bheir cruth atharrachadh agus maith gu luchd-amhairc BBC ALBA, ach cuideachd a tha cho tlachdmhor airson ball-coise nam ban Albannach aig ìre lìog agus ìre nàiseanta.
“Tha sinn cuideachd air leth toilichte tron BhBC a bhith comasach geamannan sgioba na h-Alba air fad bho Chupa Cruinne nam ban a chraoladh beò, ma gheibh iad troimhe chun na h-ìre seo.”
Thuirt Vivienne MacLaren Cathraiche SWF: “Tha an t-aonta seo na chomharra air adhartas taobh a-staigh ball-coise nam ban ann an Alba. Tha a bhith a’ toirt a’ gheama nas fhaisg air daoine ro-chudromach dhuinne mar bhuidheann agus tha an cùmhnant seo na cheum shoirbheachail eile. Le bhith ag obair le BBC ALBA ron seo, tha làn fhios againn air a’ mhòr mhiann a th’ aca airson ar geama agus tha sinn air leth toilichte a bhith nar pàirt den aonta seo.
“’S e àm brosnachail a th’ ann airson a’ gheama aig an taigh. Tha craoladh gheamannan air ùrlar nàiseanta na theisteanas air a h-uile duine a tha an sàs sa gheama, sna làithean a dh’fhalbh agus sna làithean seo, agus a’ dèanamh cinnteach gu bheil àm ri teachd soirbheachail ron ath ghinealach de chluicheadairean ball-coise boireann de gach aois.”
