Tha an nobhail aig Catrìona Carswell a’ toirt iomradh air beatha boireannach òg a chaidh a togail le teaghlach cruaidh, Clèireil ann an Glaschu ann an Sàr Sgeòil – Open the Door.
Tha am prògram aithriseach, a tha air a riochdachadh le Caledonia TV, a’ coimhead air a’ phrìomh charactar Joanna Bannerman, a rugadh aig àm luachan Bhictòrianach is Èideardach, ach aig àm a bha làn chothroman.
’S e tè ealanta, dòchasail agus dìoghrasach a bh’ innte, ’s i a’ briseadh air falbh bho luachan meadhan-chlas nan Clèireich gus gaol is riarachaidh a leantainn.
Ach, cha ann dìreach le Joanna Bannerman a tha an sgeulachd seo, buinidh e cuideachd ri Catrìona Carswell, a chleachd an nobhail 1920 gus miann boireann a sgrùdadh – cuspair taboo aig an àm, gu sònraichte dha sgrìobhadair boireann.
Rugadh Catrìona NicPhàrlain ann an Glaschu ann an 1879, nighean aig dithis Chlèireach dhiadhaidh, a choinnich aig coinneamh soisgeulach. Bha Seòras MacPhàrlain, a h-athair, na mharsanta beairteach agus thàinig e gu bhith na Chomhairliche baile, agus bha e fhèin agus a bhean Màiri Anna nam prìomh luchd-taic den eaglais.
Anns an nobhail aice, tha Joanna (an ‘alter-ego’ aig Catrìona,) a tha ag ionnsachadh aig an Sgoil Ealain, làn tàlant agus aislingean a bhith a’ cosnadh a beòshlaint ann an Lunnainn. Tha raoin farsaing de charaidean aice, agus b’ e aon dhiubh an sgrìobhadair D.H Lawrence.
Anns a’ phrògram, bhruidhinn Cathy ri Gerry Carruthers, Àrd-Ollamh Beurla aig Oilthigh Ghlaschu.
“Is e àm ùr a tha seo airson nam fìrinn,” thuirt e.
Cathy agus Gerard Carruthers le lethbhreac den nobhail
“Is e àm ùr aon-seaghach a th’ ann. Chan ann ann an dòigh prurient, ach ann an dòigh gu bheil daoine airson tòiseachadh a’ gabhail a-steach an dà chuid; gu saidhgeòlach agus don bhodhaig agus don inntinn.”
Ghluais Catriona a Lunnainn mu dheireadh thall, far an do chuir i taic rithe fhèin mar neach-naidheachd agus phòs i Dòmhnall Carswell, a bha air a bhith measail oirre bho fada air falbh airson ùine mhòr.
Gu math coltach ri Catrìona, lean am prìomh charactar Joanna a miann ann an Lunnainn, a’ cleachdadh a tàlant ealanta. Bha a beatha, mar an neach-cruthachaidh aice, air a bhith gu math eadar-dhealaichte bhon fhear aig boireannach òg meadhan-chlas a rugadh aig deireadh an 19mh linn.
Bha eòlas deatamach aig Catherine Carswell mu bheatha boireannaich aig an àm. Tha an nobhail aice, Open the Door a’ toirt sealladh iongantach air an t-saoghal eadar-dhealaichte sin, agus tha Cathy NicDhòmhnaill ag innse na sgeulachd ann an Sàr Sgeòil – Open the Door.
Thèid Sàr Sgeòil – Open the Door a shealltainn air BBC ALBA Dimàirt 19 Sultain aig 9f. Bidh e ri fhaighinn air BBC iPlayer airson 30 latha às dèidh sin.
