Tha ceithir prògram deug Gàidhlig bho BhBC ALBA agus BBC Radio nan Gàidheal air an ainmeachadh air geàrr-liosta Fèis nam Meadhanan Ceilteach am-bliadhna, a thèid a chumail ann an Llanelli sa Chuimrigh bho 2-4 Cèitean.
Am measg nam prògraman telebhisein air a’ gheàrr-liosta, tha Eòrpa, le aithris sònraichte bhon Ugràin; Gàidhlig Obar Dheathain le Midas Media; agus, mu bhall-coise nam ban, Breab agus Buaidh le Matchlight.
Riochdaichte le BBC Gàidhlig, bhuannaich Eòrpa aig BAFTAs Alba o chionn còig mìosan agus bhiodh duais eile na chlach-mhìle dha prògram a tha a dh’aithghearr a’ comharrachadh 25 bliadhna.
A’ bruidhinn air a’ phrògram sònraichte a chaidh ainmeachadh, Eòrpa: Paralympian Ugrànianeach, thuirt riochdaire Rebecca NicIllFhinnein: “’S e aithris gu sònraichte pearsanta a tha seo agus feumaidh sinn taing mhòr a thoirt do dh’Anton airson an sgeulachd aige innse dhuinn. Tha seo a’ sealltainn an aithne agus an luach a th’ aig Eòrpa airson a bhith a’ libhrigeadh sgeulachdan inntinneach mar seo.”
Fhuair an companaidh riochdachaidh Bees Nees Media trì sreathan eadar-dhealaichte air a’ gheàrr-liosta, nam measg dà phrògram ciùil agus an sreath ùr Scotstar – Teasairginn Èiginneach, a bha a’ leantainn sgiobaidhean plèanaichean-eiridinn a bhios a’ toirt cùram beatha-shàbhalaidh do dhaoine ann an cuid dhe na h-àitichean as iomallaiche ann an Alba.
Thuirt Iain MacLeòid bho Bees Nees: “Tha sinne a’ dèanamh toileachas mòr gu bheil trì sreathan – Port, Seirm agus Scotstar – againn air a’ gheàrr-liosta aig Fèis nam Meadhanan Ceilteach. ’S e urram dha-rìribh a th’ ann dhuinne agus tha sinn a’ coimhead air adhart gu mòr ri na duaisean anns a’ Chuimrigh”.
Chaidh Gàidhlig Obar Dheathain le Midas Media ainmeachadh air an liosta airson prògraman eachdraidheil agus e a’ sgrùdadh eachdraidh a’ chànain sa bhaile le bhith a’ bruidhinn riuthasan a tha ga bruidhinn agus iadsan cuideachd a tha a’ seasamh an aghaidh a’ chànain.
Thuirt an riochdaire, Patricia NicLeòid: “Sa chumantas, chan eil an Ear-thuath aithnichte mar àite sa bheil Gàidhlig làidir agus tha e cho tlachdmhor prògram a dhèanamh a tha a’ dearbhadh, chan ann a-mhàin gu bheil a’ Ghàidhlig a’ soirbheachadh ann an Obar Dheathain, ach gu bheil eachdraidh fad linntean aice san sgìre.”
Sa ghnè airson prògram aithris spòrs b’ e Breab agus Buaidh le Matchlight aon de na prògraman a chaidh ainmeachadh. A’ leantainn sgioba nam ban fhads a bha iad a’ dèanamh deiseil airson Euro 2017, bha am prògram seo a’ togail air an dlùth-chàirdeas a th’ ann eadar ball-coise nam ban agus BBC ALBA. Bidh Breab agus Buaidh a’ farpais an aghaidh Rocky Ros Muc, prògram eile a chunnaic sinn air BBC ALBA, air a dhèanamh ann am com-pàirteachas eadar diofar dhùthchannan is chompanaidhean eile.
Thuirt Mairead Màiri Mhoireach, Ceannard Seirbheis BBC ALBA: “Tha e na thlachd gu bheil prògraman le sùil eadar-nàiseanta leithid Seirm, Port agus Eòrpa a’ cosnadh aithne mar seo – a’ sealltainn gu bheil BBC ALBA a’ cur luach air, agus luachmhor cuideachd gu, farsaingeachd eadar-nàiseanta. Tha na prògraman Albannach aig cridhe na tha sinn a’ dèanamh agus tha e brosnachail gu bheil prògraman mar Gàidhlig Obar Dheathain air a bheachdachadh ri taobh prògraman sgoinneil eile bho ar com-pàirtichean Ceilteach.”
Sa ghnè rèidio, chaidh Seumas Dòmhnallach bho naidheachdan Gàidhlig ainmeachadh air geàrr-liost Neach-lìbhrigidh Rèidio as Fhèarr agus bidh Radio nan Gàidheal a’ strì a-rithist airson Stèisean Rèidio na Bliadhna.
Thuirt Marion NicFhionghain, Stiùiriche Deasachaidh BBC Gàidhlig: “Tha mi cho moiteil às na sgiobaidhean a tha a’ cruthachadh agus a’ lìbhrigeadh prògraman air leth. Bhiodh sinn cho toilichte duais no dhà a thogail mar theisteanas dhan luchd-èisteachd dìleas a th’ aig BBC Radio nan Gàidheal.”
Am measg nam prògraman rèidio a chaidh ainmeachadh tha Balach à Borghastan agus Canada 150 a’ strì an aghaidh a chèile air a’ gheàrr-liost airson prògraman aithriseach; tha Mac Ille Mhìcheil (Sorbier dha Radio nan Gàidheal) agus Rapal a’ strì airson prògraman ciùil; agus tha Beag air Bheag agus Coinneach MacÌomhair a’ farpais airson prògraman iriseach.
Tha an dà chuid Lisbon ’67 agus Spòrs na Seachdain air a’ gheàrr-liost airson spòrs rèidio, le Spòrs na Seachdain a’ sùileachadh an duais a chosnadh airson an treasamh turas ann an trì bliadhna.
Airson tuilleadh fiosrachaidh thèid gu www.celticmediafestival.co.uk
Choinnich cuid de bhuannaichean farpais Vlog a’ Mhòid ann an Glaschu gus an duaisean a thogail bho bhritheamh Hannah McKirdy.
Seo an dàrna bliadhna de dh’fharpais Vlog a’ Mhòid aig MG ALBA – farpais a tha a’ strì airson brosnachadh susbaint Gàidhlig air a chruthachadh le luchd-cleachdaidh. Bhathar ag iarraidh air na farpaisich vlogan goirid mun Mhòd ullachadh. Dh’fhaodadh na vlogan a bhith air an ullachadh le neach-com-pàirteachaidh, neach-amhairc telebhisein, neach-èisteachd rèidio, britheamh no neach-taic a’ Mhòid. Fhuair an neach a bha soirbheachail anns gach roinn duais de chamara GoPro.
Thuirt Hannah McKirdy, aon de na britheamhan airson farpais Vlog a’ Mhòid: “Chanainn gu bheil na bhuannaich am-bliadhna nan deagh eisimpleirean de cho cruthachail ’s as urrainn dhut a bhith ann an Gàidhlig gun a bhith a’ cleachdadh ach fòn-làimh. Sheall iad gu soirbheachail na bha a’ dol air iomall a’ Mhòid ann an Loch Abar am-bliadhna, fiù ’s mu nach d’ fhuair iad ann, ’s thug iad iomadh ghàire oirnne a bha gan coimhead!”
Ann am farpais nan inbheach airson vlog singilte b’ e Ross Wilson à Glaschu a bhuannaich. Aithnichte bhon chòmhlan Tide Lines, rinn Ross bhidio èibhinn taobh a-staigh bùth-àirneis ainmeil ann an Glaschu mu mar a bha e air a’ Mhòd a chall am-bliadhna. A rèir nam britheamhan, b ’e innleachdas Ross an t-adhbhar a dh’fhàg e airidh air an duais. Ann am farpais nan inbheach airson sreath bhidiothan, b’ i Fiona NicChoinnich à Canaigh a shoirbhich. Chan ann a-mhàin gu robh Fiona a’ toirt sealladh air mar a bha i fhèin a deisealachadh airson a’ Mhòid, a’ siubhail chun a’ Mhòid agus a’ farpais; cuideachd bha Fiona a’ toirt iomradh air mar a bha ise a’ faicinn cùisean aig a’ Mhòd.
Bha Fiona a’ faicinn cothroman dhith fhèin agus dha Canaigh san fharsaingeachd le duais an GoPro: “Tha an GoPro a’ ciallachadh gun urrain dhomh vlog seachdaineil a chruthachadh, ‘Canaigh thairis air na Ràithean’. Bithidh seo a’ toirt a-steach Taigh Chanaigh agus an gàrradh, an cladach, na speuran, giomaireachd fo agus os cionn nan tonn agus an stèidheachadh, ma thèid air, de CollieChamChanaigh leis an dà chuilean agam.”
Ann an roinn na h-òigridh airson vlog singilte, b’ e Anndra à Geàrrloch a bhuannaich, leis a’ vlog singilte mu dheidhinn a sheachdain aig a’ Mhòd. Eadar farpaisean-ciùil, seinn, leughaidh agus còmhraidh bha seachdain trang aig Anndra agus abair gun robh sin follaiseach sa bhidio aige. ‘S e Eòin, bràthair Anndra, a bha anns an dàrna àite san fharpais seo.
Ann an roinn sreath vlog na h-òigridh, bhuannaich na bana-charaidean Ceitidh agus Breagha à Inbhir Nis airson an darna bliadhna. Tha sin a’ ciallachadh gu bheil GoPro an duine aca a-nis, agus cothroman barrachd bhidiothan a dhèanamh. Thug iad dhuinn sreath de vlogan a dh’innis sgeulachd seachdain a’ Mhòid ann an dòigh beothail is spòrsail.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: ‘’S e rud fìor chudromach a th’ ann dha MG ALBA gum bi sinn a’ brosnachadh susbaint chruthaichte le luchd-chleachdaidh agus ’s e Vlog a’ Mhòid aon dòigh dhuinn sin a dh’adhbharachadh. Tha e na thlachd dhuinn a’ faicinn na rudan èibhinn agus earbsach bhon fheadhainn a bha soirbheachail am-bliadhna agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri barrachd de sin an dà chuid tro fharpaisean agus taobh a-muigh na farpaisean.”
Bhuannaich Eòrpa, an t-sreath shuaicheanta chùisean làitheil air BBC ALBA, an duais airson prògraman Cùisean Làitheil aig na BAFTAs Albannach 2017.
Bha an tachartas ann air oidhche na Sàbaid (Didòmhnaich 5 Samhain) ann an Glaschu, le Edith Bowman ga lìbhrigeadh.
B’ e 2017 an treas turas ann an trì bliadhna far an deach Eòrpa ainmeachadh sa gheàrr-liosta seo, le prògram sònraichte leth-uair air daoine a bha nam prìosanaich ann an Guantànamo a’ faighinn an urraim am bliadhna.
Chaidh sgioba Eòrpa air feadh na Roinn Eòrpa gus bruidhinn ri na daoine seo, daoine fo amharas gur e ceannaircich a bh’ annta, ach a tha a-nis a’ fuireach ann an dùthchannan Eòrpach aig nach eil ceangail no dlùth-dhàimh riutha. Nan fògarraich bhon dachaigh is bhon teaghlach, gun chasaidean oifigeil air a chuir orra a-riamh, tha na daoine seo mu sgaoil le beatha ùr gun a bhith dèiligeadh idir le na trioblaidean pearsanta a dh’fhulaing iad ann an Guantànamo.
Tha Eòrpa am bliadhna a’ comharrachadh 25 bliadhna agus tha sreath ùr dìreach air tòiseachadh gach seachdain air BBC ALBA, BBC2 Scotland agus BBC Parliament.
A’ riochdachadh sgeulachdan bho air feadh na Roinn Eòrpa agus an Rìoghachd Aonaichte, tha Eòrpa air cliù fhaighinn airson mar a tha e a’ dèiligeadh le cùisean Eòrpach agus sgeulachdan nan daoine fhèin. Am bliadhna sa sgioba a chaidh ainmeachadh tha an riochdaire Rebecca NicIllinnein, an neach-naidheachd Angela NicIlleathain, an stiùiriche Maureen NicLeòid, an neach-camara Stephen Hughes agus an luchd-rannsachaidh Murchadh MacSuain is Niall MacÌosaig.
Thuirt neach-naidheachd Eòrpa, Angela NicIlleathain: “Tha sinn air leth toilichte gun d’ fhuair sinn an duais agus moiteil às an sgioba air fad. Bu chaomh leinn taing a thoirt dhan fheadhainn a bhruidhinn rinn. Mura biodh daoine deònach na sgeulachdan aca innse, cha bhiodh Eòrpa idir ann.”
Thuirt an riochdaire Rebecca NicIllinnein: “Le Eòrpa a’ comharrachadh 25 bliadhna, abair annas a bh’ ann nuair a bhuannaich sinn BAFTA oidhche na Sàbaid airson a’ phrògram mu Guantànamo. Cha robh dùil sam bith againn gum buannaicheadh sinn is dà chompanaidh eile, STV agus Maramedia/BBC Scotland a’ taisbeanadh prògraman làidir cuideachd. Tha sgioba Eòrpa ag obair gu cruaidh airson sgeulachdan a lorg nach eil a’ faighinn an aon seòrsa aire seach sgeulachdan eile, ach a tha fhathast fiùthail.”
Bha Dòmhnall Caimbeul, Àrd-Oifigear MG ALBA, uabhasach toilichte gu bheil Eòrpa air aithne a chosnadh a-rithist airson mar a tha e ag aithris air cùisean làitheil.
Thuirt Mghr Caimbeul: “Tha Eòrpa an-dràsta air tòiseachadh air an 25mh sreath agus tha e fhathast a’ cosnadh dhuaisean. Tha na h-aithrisean a tha an sgioba a’ toirt thugainn uabhasachadh cudromach agus nas buntainneach na bha iad a-riamh. Tha BBC ALBA air a dhòigh glan gu bheil prògram cho làidir agus cliùiteach gar riochdachadh an dà chuid an seo agus thall-thairis.”
Chaidh geàrr-liosta airson duaisean ceòl traidiseanta Albannach MG ALBA 2017 ainmeachadh an-diugh (Dimàirt 7 Samhain). Air fhaicinn mar an cuirm dhuaisean as cliùitiche ann an saoghal ceòl traidiseanta, thèid iadsan a bhuannaicheas fhoillseachadh aig cuirm dhuaisean ghleansach air Disathairne 2 Dùbhlachd, aig Ionad Lagoon Phàislig, le Pàislig a’ cur a-steach iarrtas airson UK City of Culture 2021.
Dh’fhoillsich Hands Up for Trad, am buidheann a bhios a’ cur an tachartas air dòigh, an geàrr-liosta tro Facebook live, agus chithear 16 duaisean air an sgaoileadh air an tàlant as fheàrr ann an gnìomhachas iomairteach Albannach. Fosglaidh bhòtadh an-diugh, Dimàirt 7 Samhain, gu 24 Samhain agus faodar bhòtaichean a chur tro www.scotstradmusicawards.com.
Bidh oidhche nan duaisean luma-làn ceòl beò, bho The Shee Big Band, a bhios a’ faighinn taic air an àrd-ùrlar bho na Shees ‘urramach’ a tha air cluich leotha thar 11 bliadhna, a bharrachd air na Elephant Sessions agus Siobhan Miller. Dèanaibh cinnteach nach caill sibh na tha sin! Tha tiocaidean a-nis rim faighinn – air fòn air 0300 300 1210 no tadhail air www.paisley2021.co.uk events. Faodar cuideachd am faighinn bho Ionad Ealan Phàislig.
’S e Clàr na Bliadhna (sponsairichte le Birnam CD) fear de na duaisean as cliùitiche. Le 10 air an ainmeachadh, bidh an duais seo air leth farpaiseach, le Elephant Sessions, Mànran agus Ímar a’ dol an aghaidh a chèile, cuide ri Ryan Young a choisinn duais Up and Coming Artist of the Year an-uiridh.
Tha Oban Live agus Killin Music Festival am measg na chaidh an ainmeachadh ann an duais Tachartas na Bliadhna (sponsairichte le VisitScotland), le Tiree Songbook agus EPL Events am measg Pròiseact Choimhearsnachd na Bliadhna (sponsairichte le Gordon Duncan Memorial Trust).
Tha Elephant Sessions, Ímar, Tide Lines agus Skippinish an àrd airson Còmhlan Beò na Bliadhna (sponsairichte le Greentrax) le Gnoss, Hò-rò, Heron Valley, Inyal agus Brighde Chaimbeul a’ dol an aghaidh a chèile airson Up and Coming Artist of the Year (sponsairichte le Royal Scottish Conservatoire).
Chithear liosta iomlan de na daoine ainmichte airson duais gu h-ìseal.
’S e amas Hands Up for Trad ceòl traidiseanta Albannach a bhrosnachadh do luchd-ciùil, luchd-èisteachd agus com-pàirtichean air feadh Alba agus nas fharsaing tro fhoghlam, fiosrachadh agus coiteachadh.
Thuirt Simon Thoumire, a stèidhich an tachartas, agus a tha ga chur air adhart: “Meal a naidheachd dha-rìribh orrasan a th’ air a’ gheàrr-liosta – tha sinn air ghoil gus fàilte a chuir orra a Phàislig airson cuirm nan duaisean. Tha sinn airson taing mhòr a thoirt dhan a h-uile duine a chuir bhòt a-steach – co-dhùnadh nach robh furasta a ruighinn leis na tha de thàlant air leth ann an Alba. Tha Hands Up for Trads dìlseach ann a bhith a’ taisbeanadh an ìre de thàlant san dùthaich, agus tha na duaisean nan seud ann am bliadhna ceòl traidiseanta. Tha sinn air bhioran airson oidhche làn ceòl beò Disathairne 2 Dùbhlachd – dèanaibh cinnteach gum bi sibh an sàs!”
Thuirt Murchadh MacSuain, Manaidsear Conaltraidh MG ALBA, a bhios a’ toirt sponsaireachd dhan tachartas: “Tha Duaisean Ceòl Traidiseanta Albannach MG ALBA a’ taisbeanadh sàr thàlant ciùil Albannach. Tha sinne aig MG ALBA air leth moiteil a bhith a’ cur taic ri sin agus cho toilichte gu bheil tàlant Alba a’ faighinn ùrlar iomchaidh air BBC ALBA”.
Thuirt Jean Chamshron, a bha an urra ri tagradh Phàislig 2020: “Tha sinn air leth toilichte a bhith a’ cur fàilte air Duaisean Ceòl Traidiseanta Albannach MG ALBA a Phàislig airson a’ chiad uair agus tha sinn cinnteach gum bi oidhche air leth ann.
Tha ceangalaichean làidir aig a’ bhaile mu thràth le ceòl traidiseanta Albannach – tha grunnan de na còmhlain air cluich aig Fèis Spree san Dàmhair agus tha sinn air faighinn a-mach gun cuir Pàislig fàilte air ais chun Mhòid ann an 2021 no 2022.
Cha b’ urrainn do oidhche nan duaisean san Dùbhlachd a thighinn aig àm na b’ fheàrr dhuinne – le dùil gu faigh sinn a-mach an robh sinn soirbheachail ann a bhith a’ faighinn urram UK City of Culture 2021 nas fhaide air adhart sa mhìos sin. Tha sinn a’ cur meal a naidheachd orrasan air fad a fhuair air a’ gheàrr-liosta agus a’ coimhead air adhart ri fàilte a chuir orra a Phàislig.”
Thuirt Ailean Moireasdan, Ceannard Chiùil aig Alba Chruthachail: “Tha am bliadhna air a bhith sàr soirbheachail airson ceòl Traidiseanta Albannach, an dà chuid aig an taigh agus thall thairis. Tha cuid den tàlant as fheàrr a th’ againn, òg agus sean, air a bhith a’ frithealadh fhèisean agus a’ seinn air an rèidio – aig an aon àm agus a’ buannachadh dhuaisean agus a’ faighinn luchd-èisteachd ùr air feadh an àite – agus tha Alba Chruthachail a’ guidhe gach maith dhaibh uile”
AN LÀN-LIOSTA:
Album of the Year sponsored by Birnam CDs
Community Project of the Year sponsored by Gordon Duncan Memorial Trust
Composer of the Year sponsored by PRS for Music
Live Act of the Year sponsored by Greentrax Recordings
Citty Finlayson Scots Singer of the Year sponsored by Traditional Music and Song Association
Up and Coming Artist Award sponsored by Royal Scottish Conservatoire
Music Tutor of the Year sponsored by Creative Scotland
Gaelic Singer of the Year sponsored by Macmeanmna
Folk Band of the Year sponsored by Threads of Sound
Dance Band of the Year sponsored by National Association of Box and Fiddle Clubs
Scottish Pipe Band of the Year sponsored by The Glenturret Single Malt Whisky
Club of the Year sponsored by Tradition Arts and Culture Scotland
Instrumentalist of the Year sponsored by Royal Scottish Country Dance Society
Event of the Year sponsored by VisitScotland
Trad Music in the Media sponsored by Skipinnish
Venue of the Year sponsored by Musicians’ Union
Tha rannsachadh ùghdarraichte a chaidh fhoillseachadh an-diugh ag innse gu bheil na meadhanan Gàidhlig nam prìomhachas ann a bhith a’ cur taic ri luchd-ionnsachaidh agus a’ cur daoine air slighe ionnsachaidh sa chiad dol a-mach.
Tha an rannsachadh, air a dhèanamh le Meriel Young Consulting agus air a cho-choimiseanadh le MG ALBA agus Bòrd na Gàidhlig, ag innse gu bheil naoi a-mach à deich de luchd-ionnsachaidh na cànain a’ coimhead BBC ALBA agus gu bheil cha mhòr an dàrna leth de na daoine a tha air am brosnachadh gus Gàidhlig ionnsachadh ag ràdh gu bheil na meadhanan Gàidhlig nam prìomh adhbhar airson seo.
Tha an rannsachadh seo ga fhoillseachadh aig an aon àm ‘s a tha Magaidh Choineagan, Cathraiche MG ALBA, a’ mìneachadh oidhirpean na buidhne goireasan ionnsachaidh ùr a leasachadh airson luchd-ionnsachaidh, agus ag aithneachadh cho cudromach ‘s a tha e a dhol an sàs le daoine òga le Gàidhlig.
“Tha an rannsachadh seo a’ toirt dhuinn an fhianais air an robh feum stuthan ionnsachaidh ùr a leasachadh, mar a gheall sinn nar ro-innleachd Lèirsinn 2021. Tha an rannsachadh ullamh, tha sinn air sgrùdadh a dhèanamh air na goireasan cànain a th’ ann an ceartuair, agus tha sinn a-nis deiseil gus goireas ionnsachadh cànain thar iomadh ùrlar a chruthachadh air feadh LearnGaelic, BBC ALBA, Radio nan Gàidheal, na meadhanan sòisealta agus ùrlaran eile leis a’ BhBC agus le buidhnean eile. Tha an cead obrachaidh a chaidh fhoillseachadh an t-seachdain seo chaidh le Ofcom a’ toirt ath-dhearbhadh air cho cudromach ‘s a tha seo airson BBC ALBA. Le dealas a’ BhBC airson Ionnsachadh agus àite nam meadhanan Gàidhlig ann a bhith a’ dèanamh seo comasach, tha sinn cinnteach gum bi am BBC gar taiceachadh leis an iomairt seo.”
Thuirt Ailean Dòmhnallach, Cathraiche Bòrd na Gàidhlig mu thoraidhean an rannsachaidh: “Tha Bòrd na Gàidhlig ag obair gu dlùth le MG ALBA thar iomadh phròiseact co-cheangailte ri leasachadh Gàidhlig agus tha toraidhean an rannsachaidh seo a’ comharrachadh cho cudromach ‘s a tha BBC ALBA agus gu dearbha Radio nan Gàidheal airson maith cànan agus cultar na Gàidhlig a’ dol air adhart.
Tha tàladh dhaoine gus Gàidhlig ionnsachadh agus a’ cumail taic riutha deatamach airson Gàidhlig a chur air stèidh mhaireannach a’ dol air adhart. Tha seo a’ cur feum air goireasan agus airgead leantainneach gus dèanamh cinnteach gu bheil e comasach stuthan ùra a chruthachadh airson craoladh agus na stuthan a tha a’ cur taic ri ionnsachadh.”
Thug a’ Bh-uas Choineagan iomradh cuideachd air iomairtean MG ALBA a bhith ag obair le daoine òg. Am measg nan iomairtean sin, tha toiseach tòiseachaidh air leth soirbheachail den iomairt sgrìobhaidh: “Tha luchd-amhairc òg ro-chudromach airson Gàidhlig san àm ri teachd agus feumaidh sinn dèanamh cinnteach gu bheil sinn a’ toirt dhaibh stuthan ùra, inntinneach a bhios iad airson a choimhead air na h-ùrlaran iomchaidh dhaibh. Ri linn sin, tha sinn a’ coimiseanadh stuthan àrd-amasach, brosnachail a dh’obraicheas an dà chuid air BBC ALBA agus air na meadhanan didseatach. Tha rannsachadh ùr ag innse dhuinn gu bheil daoine òga a’ sireadh dràma agus comadaidh agus tha sinn air leth toilichte gu bheil ar co-bhanntachd ùr le BBC Writersroom Alba airson sgeama sgrìobhadh comadaidh Gàidhlig air còrr is 50 tagradh fhaighinn bho sgrìobhadairean agus sgiobaidhean sgrìobhaidh. Tha seo co-ionnan ri soirbheachas sgeamaichean air feadh na RA. Thathas a’ cur fàilte chridheil air an £50,000 a chaidh fhoillseachadh bho chionn ghoirid le Riaghaltas na h-Alba gus tàlant sgrìobhadh dràma Gàidhlig a leasachadh fhad ’s a tha sinn a’ leantainn le bhith a’ cur luach agus a’ cur goireasan gu ruige a bhith ag innse ar sgeulachdan fhèin air sgrion.”
Lean a’ Bh-uas Choineagain: “Tha Gàidhlig a’ strì gus a bhith beò. Tha feum air gluasadan mòra agus thathas ag iarraidh air coimhearsnachdan agus buidhnean air feadh Alba obrachadh còmhla gus cothroman ionnsachaidh Gàidhlig a chur am meud. Feumaidh luchd-labhairt agus luchd-ionnsachaidh an guth a thogail agus dh’iarramaid air daoine air feadh Alba agus air feadh na RA Gàidhlig fhaicinn mar rud a tha prìseil dhaibhsan agus don nàisean air fad, chan ann a-mhàin mar bhuannachd chultarail ach mar phàirt bheothail de bheatha, eadar-mheasgte an là an-diugh.”
MG ALBA agus Bòrd Na Gàidhlig ann an co-bhoinn le Sgoil Shamhlachaidh is Lèir-choltachaidh aig Sgoil Ealain Ghlaschu a’ tabhann Sgoilearachd “LearnGaelic”
Tha MG ALBA agus Bòrd na Gàidhlig air a thighinn còmhla le Sgoil Ion-shamhlachaidh is Lèir-choltachaidh (SimVis) aig Sgoil Ealain Ghlaschu gus Sgoilearachd ùr “LearnGaelic” a thairgse, chaidh fhoillseachadh an-diugh, Dimàirt 4 Iuchar 2017. Tha an sgoilearachd seo ga cur air adhart mar phàirt de dhealas ùr a bhith a’ leasachadh ghoireasan eadar-ghnìomhach airson luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig agus cuirear taic ri neach ionnsachaidh na Gàidhlig gus àite a ghlèidheadh air ceum MSc ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd aig SimVis a’ tòiseachadh bhon t-Sultain 2017.
‘S e gnìomhachas mòr agus fàsmhor a tha ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd, agus bheir an ceum MSc seo na sgilean do dh’oileanaich a bhith nam prìomh nuadhasairean ann an roinn a tha brosnachail agus a tha a’ sìor leasachadh. Mar phàirt den phrògram, bidh na h-oileanaich a tha soirbheachail a’ leasachadh ghèamaichean agus nithean mas-fhìorachd eile gus taic a chur ri ionnsachadh na Gàidhlig.
Thuirt Daniel Livingstone, Ceannard Phrògraman Iar-cheumnach aig Sgoil Ion-shamhlachaidh is Lèir-choltachaidh: “Tha Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd a-nis nam margaidhean cruinneil le luach nan ioma-billean, chan ann a-mhàin airson dibhearsain ach le buaidh agus comas air leth ann an ionnsachadh agus trèanadh, a’ ceangal dhaoine air feadh an t-saoghail agus ann an coimhearsnachdan iomallach. Tha sinn air ar dòigh glan a bhith a’ co-obrachadh le MG ALBA agus Bòrd na Gàidhlig gus an cothrom seo a thabhann gus am bi cothrom aig oileanach Gàidhlig cuideachd ionnsachadh ciamar a thèid leasachadh a dhèanamh air aplacaidean ùra, bogaidh ann am mas-fhìorachd agus fìorachd-mheudaichte a chuireas taic ri luchd ionnsachaidh na Gàidhlig.”
Thuirt Dòmhnall Caimbeul, Àrd-Oifigear MG ALBA: “Chan e a-mhàin gu bheil miann mòr aig MG ALBA ann a bhith a’ leasachadh na Gàidhlig thar ùrlaran mheadhain traidiseanta leithid rèidio agus Tbh ach thathas daingeann gus dèanamh cinnteach gu bheil àite aig a’ Ghàidhlig ann a bhith a’ leasachadh chruthan ùra de na meadhanan cruthachail anns an 21mh linn. Tha sinn gu mòr air bhioran a bhith a’ cur taic ris an sgeama sgoilearachd a bheir cothrom do neach a tha dealasach mun Ghàidhlig agus mu mhas-fhìorachd an cuid dùil a thaobh foghlam agus dreuchd a mheudachadh taobh a-staigh na roinne air leth cudromach seo. Tha sinn cuideachd toilichte gum faigh ùrlar LearnGaelic buannachd às an eòlas a thogas an neach a bhios soirbheachail. ‘S e gnìomhachas cruinneil a tha ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd agus bu mhath leinn dèanamh cinnteach gum bi pàirt aig a’ Ghàidhlig ann mar chànan beothail.”
Thuirt Shona NicIllinnein, Ceannard Bòrd na Gàidhlig: “Tha a bhith a’ brosnachadh na Gàidhlig agus a bhith a’ misneachadh dhaoine a bhith ga h-ionnsachadh agus ga cleachdadh aig cridhe obair Bòrd na Gàidhlig agus sinn daonnan a’ strì gus na dòighean ùra sin a choileanadh. Tha ùidh againn ann a bhith a’ faighinn barrachd a-mach mu ciamar as urrainn do theicneòlas ghèamaichean agus mas-fhìorachd a bhith feumail gus taic a chur gu ionnsachadh agus cleachdadh agus tha sinn cho toilichte a bhith nar com-pàirtiche ann an sgeama a bhios ag àraich ghoireasan ùra, didseatach airson Gàidhlig. ’S e cothrom sònraichte a tha seo airson cuideigin an cuid sgilean ann an teicneòlas gheamaichean agus ann an Gàidhlig a leasachadh is cothrom ann gun cuirear gu h-ùr-ghnàthachail ri mar a tha daoine ag ionnsachadh, a’ cleachdadh agus a’ toirt fa-near don Ghàidhlig san 21mh linn”.
Tha cùrsa MSc ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd a’ tabhann do dh’oileanaich sgilean gluasadach airson a bhith a’ dealbhachadh, a’ leasachadh agus a’ sgrùdadh ghèamaichean agus choltachaidhean airson diofar raointean cur-an-gnìomh agus airson rannsachadh eadar-roinneil a dhèanamh air aplacaidean teicneòlais gheamaichean, gu h-àraid ann an cùram-slàinte, foghlam agus trèanadh.
Thèid sgoilearachd LearnGaelic a thabhann do aon neach a tha a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte no san Aonadh Eòrpach, a tha gu gnìomhach an sàs ann a bhith ag ionnsachadh Gàidhlig Albannach, no aig a bheil fìor ùidh is miann, agus a thèid an sàs sa phrògram MSc san t-Sultain 2017. Feumaidh tagraidhean a bhith a-staigh ro 4 Lùnastal 2017.
Airson an tuilleadh fiosrachaidh air Maighstireachd ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd agus ciamar a thèid tagradh a chur a-steach airson sgoilearachd LearnGaelic, tadhail air: http://www.gsa.ac.uk/learngaelic
MSc ann an Gèamaichean Reachdmhor agus Mas-fhìorachd: http://www.gsa.ac.uk/seriousgames
Airson tuilleadh fiosrachaidh bho GSA: Lesley Booth; 0779 941 4474; press@gsa.ac.uk; @GSofAMedia
Airson tuilleadh fiosrachaidh bho MG ALBA: Viktoria Marker; 0141 422 6582; viktoria.marker@mgalba.com
Airson tuilleadh fiosrachaidh bho Bhòrd na Gàidhlig: Murchadh Moireasdan; 01463 225 454 / 07983 445158; murchadh@gaidhlig.scot
SPFL A’ FOILLSEACHADH CÙMHNANT CRAOLAIDH ÙR AGUS LEASAICHTE LE BBC ALBA
-Geamannan bho Phremiership Ladbrokes, Championship, Lìog 1 agus Lìog 2 a thuilleadh air Cupa IRN-BRU air an sealltainn air BBC ALBA airson trì sèasanan eile-
Bidh cothrom aig luchd-leantainn bho air feadh na dùthcha ball-coise Albannach a choimhead beò agus ‘mar beò’ le geamannan bhon SPFL air BBC ALBA airson nan ath trì shèasanan an dèidh aonta ùr a chaidh fhoillseachadh an-diugh.
Bha am Ministear airson Slàinte Phoblach agus Spòrs Aileen Chaimbeul BPA an cuide ri Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA, Iseabail Nic an t-Sagairt, Ceannard an SPFL, Neil Doncaster agus Cathraiche Ross County, Roy MacGregor aig Pàirc Hampden gus an cùmhnant ùr a chuir air bhog.
Craolaidh an t-seanail Ghàidhlig telebhisein an dà chuid ball-coise beò agus ‘mar beò’ bho Lìog na h-Alba agus ball-coise Chupa, tro shèasanan 2017/18, 2018/19 agus 2019/20.
Airson gach sèasan, bidh còraichean aig BBC ALBA airson:
Thuirt am Ministear Spòrs Aileen Chaimbeul: “’Tha ball-coise mar gheama nàiseanta na h-Alba agus tha sinn airson nas urrainn dhuinn a dhèanamh gus a bheil e ri fhaotainn gu nas urrainn de dhaoine. Tha an t-aonta seo le BBC ALBA a’ leantainn an taic air leth a tha am BBC air a thoirt don SPFL a thuilleadh air a’ mhiann gus Gàidhlig a bhrosnachadh.
“Mar neach-leantainn ball-coise, tha fios agam cho cudromach ’s a tha an cothrom a bhith dha fhaicinn air an tbh mura bheil mi air chothrom a dhol chun gheama fhèin agus tha mi a’ coimhead air adhart chun nan ath tri shèasanan de bhall-coise Albannach air BBC ALBA.”
Thuirt Ceannard an SPFL, Neil Doncaster: “’S e cùmhnant air leth a tha seo airson ball-coise Albannach agus naidheachd mhath airson Alba san fharsaingeachd. Tha com-pàirteachas air leth torrach air a bhith aig an SPFL le BBC ALBA gu ruige seo agus tha sinn a’ coimhead air adhart ris an dàimh sin a leudachadh airson trì sèasanan a bharrachd, a’ dèanamh cinnteach gu bheil comas aig nas urrainn de luchd-leantainn ball-coise Albannach fhaicinn beò air an Tbh.
“Bho thùs tha BBC ALBA air a bhith taiceil airson ar geama agus tha an cùmhnant seo a’ toirt aire de bheachdan gach cuid clubaichean agus luchd-leantainn, gu h-àraidh ann an Championship Ladbrokes. Tha sinn uile a’ coimhead air adhart ri trì sèasanan soirbheachail eile le BBC ALBA.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “Tha ball-coise Albannach air a bhith a’ còrdadh gu mòr ri luchd-amhairc bho thòisich an t-seanail a’ craoladh ann an 2008 agus tha sinn air ar dòigh an com-pàirteachas eadar BBC ALBA agus an SPFL a leudachadh chun deicheamh bliadhna agus air adhart.
“Tha am pasgan ùr a’ leantainn le na pìosan as fheàrr bho air feadh nan roinnean agus bho Chupa IRN-BRU agus tha sinn cho toilichte a bhith a’ toirt cothrom do na clubaichean sna roinnean taobh a-muigh na roinnean as aìrde, a tha a’ cur uiread ri ball-coise. Tha sinn dealasach ann a bhith a’ craoladh spòrs Albannach agus tha sinn fìor thoilichte a bhith ag obair le na clubaichean agus an SPFL sna sèasanan ri teachd.”
Cùmhnant ùr ioma-bhliadhna gus cur ri comasan riochdachaidh agus a’ comharrachadh seilbh ann an sgilean cruthachail Gàidhlig
Chaidh aonta a ruighinn air cùmhnant ceithir bliadhna airson riochdachadh dràma air BBC ALBA, chaidh fhoillseachadh an-diugh.
Maoinichte le MG ALBA – aon de na com-pàirtichean ann am BBC ALBA – tha an cùmhnant ùr le Young Films a’ daingneachadh soirbheas sreath dràma na seanail, Bannan agus a’ comharrachadh seilbh bhrìgheil san t-seanail.
Clàraichte air an Eilean Sgitheanach, agus riochdaichte le Chris Young (The Inbetweeners), tha 23 prògram de Bannan air a bhith air an riochdachadh bho 2014, le còig dhiubh sin gu bhith air an craoladh air BBC ALBA as t-Foghar. Mar thoradh air soirbheas Bannan, tha cùmhnant eadar-nàiseanta air a bhith air a shoidhneadh le DRG, aon de na prìomh chompanaidhean sgaoilidh neo-eisimeileach de phrògraman san t-saoghal.
Tha an cùmhnant ùr, a bhios a’ ruith gu 2021, a’ ciallachadh gum bi co-dhiù 20 prògram air an riochdachadh airson na seanail. Chaidh an naidheachd ainmeachadh ro sgrionadh de Bhannan aig Fèis Film Dhùn Èideann aig an aon àm ’s a chaidh Aithisg Bhliadhnail MG ALBA airson 2016/17 fhoillseachadh.
Thuirt Magaidh Choineagan, Cathraiche MG ALBA: “Bha leasachadh dràma na phrìomh chlach-mhìle airson BBC ALBA agus bho chaidh a chraoladh an toiseach ann an 2014 tha Bannan air còrdadh gu mòr ris an dà chuid ar prìomh luchd-amhairc agus iadsan nach bruidhinn a’ Ghàidhlig.
“Tha sin toilichte cùmhnant ceithir bliadhna le Young Films fhoillseachadh, a bheir cinnt fad-ùine airson leasachadh Bannan. Sna bliadhnaichean a dh’fhalbh tha sinn air grunnan chùmhnantan phasgain a thoirt do riochdairean airson gnèithean eile. A-mach à sin, chunnaic sinn sàbhalaidhean agus co-obrachadh a thug cothrom airson prògraman eile a dhèanamh. Ged a tha riochdachadh dràma gu math nas àirde na cosgais ghnèithean eile, tha MG ALBA cinnteach gun toir planadh fad-ùine airson Bannan na h-aon seòrsa buannachdan agus cuideachd gu bheil an t-seilbh ro-innleachdail seo ann an dràma ga dhèanamh comasach dhuinn bun-stèidh làidir, chruthachail a stèidheachadh a bhios gu maith Gàidhlig air sgrion san t-àm ri teachd, le bhith a’ neartachadh nan sgilean a tha mòr-chudromach ann a bhith ag innse ar sgeulachdan.”
Thuirt Chris Young bho Young Films: “Tha mi cho toilichte gu bheilear a’ dol an sàs sa chùmhnant ceithir bliadhna seo airson Bannan. B’ e mo mhiann bho thùs dràma Gàidhlig soirbheachail fad-ùine a chruthachadh a tha ag obair airson luchd-amhairc Gàidhlig, nàiseanta agus eadar-nàiseanta. Ri linn taic bho MG ALBA, Alba Chruthachail agus Riaghaltas na h-Alba, a thuilleadh air sàr-obair bho sgioba Bannan, tha seo a-nis a’ tachairt ann an da-rìribh.
“Leis a’ chùmhnant ùr seo tha cothrom air leth againn ar sgeulachdan is ar caractaran a leasachadh ann an dòighean inntinneach. Tha e cuideachd a’ toirt cothrom dhuinn trèanadh a thoirt air adhart air bun-stèidh nas ro-innleachdach, a’ leantainn le ar miann ginealach ùr a chruthachadh de thàlant Albannach agus Gàidhlig ann am film agus telebhisean. Tha sinn an dòchas seo a dhèanamh ann an com-pàirteachas le MG ALBA agus buidhnean eile leithid Leasachadh Sgilean Alba (SDS), Alba Chruthachail, Am BBC agus Sabhal Mòr Ostaig.
A’ foillseachadh Aithisg Bhliadhnail MG ALBA, thuirt a’ Bh-Uas Choineagan gu robh mòran dha na dùbhlain a bha fa chomhair BBC ALBA fhathast ann an dèidh pròiseas ùrachaidh a’ Chairt Rìoghail agus gu robh MG ALBA fhathast a’ cur an argamaid airson barrachd susbaint ùr.
Lean Magaidh Choineagan air adhart ag ràdh: “Tha a bhith a’ brosnachadh co-riochdachaidhean eadar-nàiseanta bho ar riochdairean na phrìomh amas ro-innleachdail do MG ALBA. Tha seo air ciallachadh obair bhrìgheil le ar riochdairean neo-eisimeileach agus tha sinn a-nis a’ faicinn toradh na h-obrach seo, le £950,000 de luach a bharrachd airson na seanail a’ tighinn mu thràth bho na cùmhnantan fad-ùine mar thoradh air co-obrachadh. Tha Port na shamhla uabhasach math air a seo – sreath ciùil air a lìbhrigeadh le Julie Fowlis a tha air aithne a chosnadh bho luchd-amhairc ann an Alba agus Èirinn. Leis an t-seanail ùr BBC Scotland air fàire, thèid sinn an sàs a dh’fhaicinn dè na cothroman a bheir sin dhuinn.
“Ged a tha sinn daingeann airson dèanamh cinnteach gum bi gach nota airgid a thèid a chaitheamh gu maith luchd-amhairc BBC ALBA, feumar a bhith soilleir gu bheil crìoch air dè dh’fhaodas sinn a choileanadh leis a’ bhuidseat a th’ againn agus gu bheil an tuilleadh seilbh ann am prògramadh deatamach.
Tha Cairt a’ BhBC a-nis air aontachadh airson na h-ath 11 bliadhna agus bha sinn ag iarraidh gun cuireadh am BBC taic ri prògraman ùra a leudachadh gu 10 uairean a thìde gach seachdain. Ged nach eil an gealltanas sin againn, tha sinn misneachail gun tig leasachadh mean air mhean thar nam bliadhnaichean a tha romhainn. Tha am BBC dealasach mu bhith a’ craoladh phrògraman naidheachd aig an deireadh sheachdain air BBC ALBA bho Fhoghar 2018 agus leanaidh sinn oirnn ag obrachadh gu dlùth ris a’ BhBC gus dèanamh cinnteach gu bheilear a’ cur taic maoineachaidh ris an t-seanail.
“Bidh ar n-obair san àm ri teachd gu h-àraidh cudromach ann a bhith a’ tàladh agus a’ cumail ùidh an luchd-amhairc òg, le rannsachadh a’ sealltainn gu bheil BBC ALBA a’ strì an aghaidh ùrlaran didseatach ùra, an t-aon dùbhlan a tha mu choinneamh seanailean eile air feadh na RA. Tha e deatamach gum bi sinn uidheamaichte gus seirbheis a thairgse do ar daoine òga ann an dòigh a tha furasta agus tarraingeach agus bidh sinn a’ toirt air adhart iomairtean ùra gus dèiligeadh ri seo sna mìosan agus sna bliadhnaichean ri teachd.”
Tha co-fharpais nàiseanta nam filmichean Gàidhlig, FilmG, a’ comharrachadh deich bliadhna bhon a chaidh a chur air bhonn agus cuid de na h-ainmean as cliùitiche anns na meadhanan Gàidhlig a’ cur co-fharpais na bliadhna air bhog ann an Ros an Iar.
Bha Fiona NicCoinnich, preasantair BBC ALBA, agus an neach-naidheachd is cluicheadair ball-coise, Calum Fearghasdan an làthair cuide ri sgoilearan às Àrd-sgoil Gheàrrloch an-dè (Diardaoin 22 Ògmhios) airson an deicheamh co-fharpais a chur air chois.
Chaidh FilmG, co-fharpais nam filmichean Gàidhlig aig MG ALBA, a stèidheachadh ann an 2008 airson tàlant ann am film Gàidhlig a neartachadh agus sgrìobhadh sgeulachdan tro fhilm a bhrosnachadh. Tha stòras de chòrr is 650 film goirid Gàidhlig air a bhith ga chruthachadh air-loidhne agus tha daoine òga air a’ cho-fharpais a chleachdadh mar mheadhan air tòiseachadh ann an dreuchd anns na meadhanan Gàidhlig. Am measg nan daoine òga seo tha dithis phreasantairean air prògraman chloinne sa Ghàidhlig, Megan Nicillinnein agus Kerry Anne NicLeòid a choisinn àite air a’ gheàrr-liosta aig ciad chuirm duaisean FilmG airson nan taisbeanaidhean dràma iongantach aca agus a bhios a-nis rim faicinn gu minic air BBC ALBA.
Bidh sgoiltean air feadh na dùthcha a’ gabhail pàirt ann, cho math ris na cleasaichean fa leth a shoirbhich, agus tha na buannachdan rim faicinn fad is farsaing. Chaidh co-fharpais na bliadhna fhoillseachadh ann an Àrd-sgoil Gheàrrloch air sgàth ‘s mar a shoirbhich leotha fhèin an-uiridh nuair a choisinn iad dòrlach dhuaisean a leithid ‘Film Goirid As Fheàrr’, ‘Sgriobt As Fheàrr’ agus ‘Dealbh-beò As Fheàrr’.
Thuirt an tidsear Gàidhlig Iain Cuimeanach:
“Tha feasgar air leth math air a bhith againn an seo an Geàrrloch, agus tha an sgoil gu lèir agus muinntir na coimhearsnachd air a bhith an seo aig an fhoillseachadh agus a’ comharrachadh nan sàr fhilmichean le sgoilearan Àrd-sgoil Gheàrrloch. Tha sinn air an t-uabhas a thaobh ciamar a nithear fhilmichean ionnsachadh thar nam bliadhnaichean agus chunnaic sinn gum b’ fhiach an t-saothair sin leis na choisinn sinn aig FilmG 2017. Tha fadachd oirnn a bhith a’ dol an sàs a-rithist am-bliadhna, agus tha cuid de na sgoilearan air na beachdan-smuain aca a leasachadh cheana agus air tòiseachadh air na sgriobtaichean aca!”
Thòisich FilmG a-rithist am-bliadhna le foillseachadh cuspair na farpais agus trì ìomhaighean/postairean stèidhichte air a’ chuspair a bheir beachd-smuain don luchd-farpais.
‘S e ‘Fìrinn’ cuspair na bliadhna agus dh’fhoillsich Fiona NicCoinnich agus Calum Fearghasdan trì ìomhaighean drùidhteach, agus tè dhiubh sin air a dealbhadh le Lucy Small às Àrd-sgoil a’ Phluic mar phàirt de co-fharpais phostairean airson 10 bliadhna de FilmG a chomharrachadh.
Tha am Manaidsear Pròiseict, Flòraidh Forrest, a tha air a bhith a’ stiùireadh FilmG bhon a chaidh a chur air bhonn, air a dòigh leis mar a tha a’ cho-fharpais air a’ chlach-mhìle chudromach seo a ruighinn:
“‘S e pròiseact fìor inntinneach a tha air a bhith ann am FilmG, dhomh fhèin agus don sgioba thàlantach againn aig Cànan. Anns na deich bliadhna sin tha sinn air leasachaidhean mòra fhaicinn anns na dòighean leis am bithear a’ cruthachadh agus a’ sgaoileadh bhideo agus tha mise fìor thoilichte gu bheil FilmG air a bhith air thoiseach anns na meadhanan Gàidhlig an lùib nan leasachaidhean seo. Bidh FilmG a’ conaltradh le Gaidheil òga agus gam brosnachadh gus an cluinnear an cuid ghuthan is sgeulachdan ann an saoghal an eadar-lìn a tha buailteach a bhith caran trang is faramach. Tha sinn a’ dèanamh fiughair ris na deich bliadhna ri thighinn!”
Tha co-fharpaisean beaga ‘flash’ ann am-bliadhna airson a’ chiad uair, a leigeas leis an luchd-farpais ullachadh airson na farpais agus a cumail air aire an t-sluaigh fad na bliadhna.
Tha a’ cho-fharpais ‘Dealbh-beò an t-Samhraidh’ ann a tha fosgailte do chloinn de gach aois airson dealbh-beò fad mionaid a dhèanamh air cuspair sam bith. Bha Ruairidh Alexander às Àrd-sgoil Gheàrrloch, a bhuannaich duais ‘Dealbh-beò na h-Òigridh’ an-uiridh, an làthair airson beagan brosnachaidh a thoirt do chloinn eile a dhol an sàs san fharpais.
Thuirt Ruairidh:
“Thòisich mi air dealbhan-beò a dhèanamh o chionn bliadhna no dhà, agus bha mi air bhiorain nuair a chuala mi gun robh FilmG ann. Tha FilmG air a bhith glè mhath dhomhsa agus tha e air misneachd a thoirt dhomh airson cumail a’ dol leis. ‘S e seo a’ chiad dhealbh-beò agam le guth air gu ruige seo, agus saoilidh mi nach eil mi ach air tòiseachadh leis an dòigh-obrach seo a-nis!”
Tha a’ cho-fharpais ‘Dealbh-beò an t-Samhraidh’ fosgailte gu 18 Lùnastal agus thèid farpaisean flash eile fhoillseachadh tron bhliadhna. Tha a’ phrìomh cho-fharpais fosgailte gu 8 Dùbhlachd 2017 agus thathar ag iarraidh air an luchd-farpais filmichean Gàidhlig a dhèanamh nach eil nas fhaide na 5 mionaidean. Chithear a h-uile film a chaidh a dhèanamh a-riamh airson FilmG air-loidhne aig www.filmg.co.uk. Ma tha thu fhèin airson film a dhèanamh agus barrachd fios fhaighinn mun cho-fharpais nach cuir thu fios don sgioba aig fios@filmg.co.uk.
Tha MG ALBA, le na companaidhean Solus agus Sorbier, a’ sireadh tàlant cleasachd ùr airson dà dhràma a bhios ag amas air clann agus òigridh.
Bidh Solus Productions a’ tadhal air an Eilean Sgitheanach, Beinn na Faoghla, Glaschu agus Steòrnabhagh eadar 19 agus 24 Ògmhios airson coinneachadh ri òigridh agus iad a’ sireadh dithis ghillean (14-16) airson pàirt a ghabhail ann an dràma aithriseach eadar-nàiseanta air am bheil Clann an Dara Chogaidh, agus a tha air a riochdachadh le LOOKSFilms.
‘S e sreath le dràma a bhios an seo, stèidhichte air litrichean is leabhraichean latha bhon Dàrna Cogadh, agus air a shnìomh le stuth aithriseach agus tasglainn. Thèid an t-sreath a chraoladh air BBC ALBA ann an 2018/2019.
Thuirt riochdaire Solus, Jim Webster: “Tha Solus cho toilichte a bhith an lùib Clann an Dara Chogaidh agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri toraidhean na deuchainn-chluiche. Mura bheil duine air chomas a bhith an làthair, cuiribh fios thugainn air p-d agus faodaidh sinn coimhead ri tagraidhean air-loidhne.”
Tha Sorbier Productions air a bith trang o chionn grunnan sheachdainean a’ sireadh chleasaichean òga – nighean agus gille – airson dràma chloinne a tha mar phàirt de dh’ iomairt eadar-nàiseanta eile tron EBU (European Broadcasting Union), agus a bhios ag amas air clann eadar 6 is 9 bliadhna a dh’aois. Thèid am film Gàidhlig seo a chraoladh tron Roinn Eòrpa agus nas farsainge, agus mar phàirt den iomlaid thèid filmichean chloinne bho iomadh ceàrnaidh den Roinn Eòrpa a chraoladh air BBC ALBA ann an 2018.
A rèir Patsi NicCoinnich bho Sorbier: “’S e rud air leth taitneach a th’ ann a bhith a’ riochdachadh film Gàidhlig do dh’òigridh, fo bhratach Eòrpach, leis an dìleab iongantach a th’ aig na dùthchannan sin ann an dràma. Tha sinn an dùil film a dhèanamh a sheasas a-mach, an Alba agus nas fhaid’ air falbh. Tha sinn gu h-àraid air ar dòigh, a bhith a’ faicinn clann le Gàidhlig bho air feadh na dùthcha a’ gabhail ùidh sa phròiseact, le miann mòr aca a bhith air beulaibh chamara. Tha an t-uabhas tàlant ùr a’ nochdadh.”
Às leth BBC ALBA, thuirt Mairead Chamshron: “’S e naidheachd mhìorbhaileach a tha ann gu bheil dà dhràma ghoirid gu bhith againn agus gu bheil cothroman gu bhith nan cois do chleasaichean òg le Gàidhlig. Tha sinn an dòchas gun tig na cleasaichean sin air adhart agus gun cuidich iad gus cliù dràma Gàidhlig àrdachadh air feadh na Roinn Eòrpa.”
Tha Clann an Dara Chogaidh air a riochdachadh le LOOKSFilms le taic bho Solus Productions. Tha dràma EBU air a riochdachadh le Sorbier Productions.
Bidh barrachd fiosrachaidh mu na deuchainnean rim faighinn aig mail@solusproductions.tv no 0141 353 2502.
