Tha Rugbaidh nam Ban an Alba air sàr aonta a ruighinn le BBC ALBA gus àireamh mhòr de mhaidsichean a chraoladh thar na bliadhna a tha romhainn.
Chan e a-mhàin geamannan Sia Nàiseanan nam Ban a bhios air an craoladh, ach cuideachd a’ chuairt dheireannach den phrìomh ghèam aig an taigh, Cupa Sarah Beaney – taic mhòr airson fàs geama nam ban.
Tha am fiosrachadh a’ tighinn dìreach mìosan an dèidh prìomh aonta airson ball-coise nam ban, agus a’ chiad chraoladh de iomain nam ban, a’ neartachadh suidheachadh an t-seanail mar dhachaigh spòrs nam ban ann an Alba.
Is e a’ chiad ghèam Rugbaidh nam Ban an Alba a thèid a shealltainn fon aonta ùr an gèam eadar Alba agus Canada aig Scotstoun air Dimàirt 27 Samhain. Bidh an gèam air fhaicinn beò thar na RA air an t-seanail agus air BBC iPlayer.
Tha Rugbaidh na h-Alba an-dràsta a’ putadh rugbaidh nam ban leis an amas a bhith ann am farpais Cupa an t-Saoghail airson Rugbaidh nam Ban ann an 2021, agus tha iad air a’ gheama atharrachadh o chionn ghoirid gus a bhith a’ brosnachadh com-pàirteachadh. Tha MG ALBA agus Rugbaidh na h-Alba le chèile dealasach mu bhith a’ meudachadh profail a’ gheama mar a bhithear a’ dol air adhart gu Cupa Rugbaidh an t-Saoghail.
Thuirt Dominic McKay Prìomh Oifigear Gnìomh aig Rugbaidh na h-Alba:
“Tha sinn ag obair cruaidh gus dèanamh cinnteach gu bheil an t-ùrlar as làidir is urrainn aig rugbaidh nam ban gus cuideachadh ann a bhith a’ leasachadh nan cluicheadairean agus a bhith a’ meudachadh ùidh sa ghèam agus tha an com-pàirteachadh seo le BBC ALBA a’ cur gu mòr ri sin. Tha càirdeas fad-ùine air a bhith againn le BBC Alba tron obair aca a thaobh A’ Phrìomh Lìg agus PRO14 agus mar sin tha sinn air leth toilichte a bhith ag obair còmhla riutha gus rugbaidh nam ban a chraoladh ann an Alba.”
Thuirt Gemma Fay, Ceannard Rugbaidh nam Ban agus nan Caileag aig Rugbaidh na h-Alba:
“Tha mi air leth toilichte gu bheil BBC ALBA air ainmeachadh gum bi iad a’ craoladh maidsichean Rugbaidh nam an Alba air an t-seanail aca. Tha an dealas a tha iad air nochdadh do spòrs nam ban ann an Alba deimhinneach dha-rìribh agus tha sinn an dòchas gun cuidich seo ann a bhith a’ brosnachadh an ath ghinealach de chluicheadairean rugbaidh.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd agus Com-pàirteachas aig MG ALBA:
“Tha sinn toilichte gu bheil e comasach a bhith a’ sealltainn mar a tha geama nam ban a’ fàs ann an Alba le geamannan Sia Nàiseanan nam Ban agus Gèam Deireannach Cupa Sarah Beaney. Tha sinn air a dhearbhadh le bhith a’ craoladh farpais PRO 14, mar as urrainn dhuinn a bhith nar com-pàirtichean gus cuideachadh a bhith a’ fàs spòrs, agus a’ bhith a’ tàladh luchd-amhairc ùr – cuid airson a’ chiad uair – chun na Gàidhlig. Tha mi air mo dhòigh gun urrainn dha BBC ALBA a bhith a’ comharrachadh oidhirpean nam ban ann an spòrs sna sgiobaidhean nàiseanta agus cuideachd ann an sgiobaidhean Cupa Sarah Beaney. Tha sinn air leth toilichte cuideachd a bhith a’ sealltainn gèam Chanada san dùthaich sin aig deireadh na mìos.”
Thuirt am Ministear Spòrs Joe FitzPatrick:
“Is e prìomh cheum a tha sa chom-pàirteachas seo ann a bhith a’ comharrachadh agus a’ togail mothachadh air rugbaidh nam ban ann an Alba. Chan e a-mhàin gum bi geamannan cudromach nam ban air an craoladh, nam measg Sia Nàiseanan nam Ban, ach cuideachd gèam aig ìre nas ìsle leis gum bi e comasach do dhaoine a’ chuairt dheireannach fhaicinn den phrìomh fharpais aig an taigh, Cupa Sarah Beaney.
“Tha Rugbaidh na h-Alba agus an com-pàirtichean air obrachadh gu cruaidh gus an àireamh de mhnathan agus de chaileagan a tha an sàs ann an rugbaidh àrdachadh, agus tha dealas a’ BhBC agus MG ALBA ann a’ bhith a’ taisbeanadh an spòrs na cheum eile air adhart.”
Thèid Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail Ball-coise nam Ban Albannach (SWF) 2018 a sponsaireadh le MG ALBA. An dèidh cùmhnant a ghlèidheadh le SWF nas tràithe air a’ bhliadhna an tuilleadh gheamannan a chraoladh na riamh roimhe air BBC ALBA suas gu 2020, tha seo na chomharra eile air dealas MG ALBA gu ruige geama na nighinn agus nam ban.
Thuirt Vivienne MacLaren Cathraiche SWF: “Tha seo na àm air leth chudromach dhuinne mar bhuidheann. Tha MG ALBA air a bhith cho taiceil de ar geama airson ùine fhada agus mar sin tha sinn air ar dòigh gu bheil iad an sàs san tachartas.
“Bha e na thargaid mhòr dhuinne na duaisean a chuir an sàs a-rithist. Tha e mu bhith a’ cruthachadh oidhche airson ar ballrachd air fad gus a dhèanamh comasach a h-uile duine a tha an sàs sa gheama a thoirt còmhla agus soirbheas air feadh na dùthcha a chomharrachadh aig na diofar ìrean de bhall-coise na nighinn agus nam ban.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “Tha sinn air ar dòigh glan a bhith a’ toirt sponsaireachd gu Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail an SWF . Thathas air a bhith ag obair gu soirbheachail leis an SWF gus inbhe geama nam ban a thogail, agus bha fios againn gu robh seo mar phròiseact a bheireadh dhuinne an cothrom an geama a thaiceachadh a bharrachd.”
Thèid 14 duaisean an toirt seachad air an oidhche, le ceithir duine ainmichte sa mhòr chuid de ghnèithean.
“Fhuaireas àireamh air leth àrd de dh’ainmichean” thuirt Vivienne. “Bha e gu math duilich don phanal a ghearradh sìos agus tha seo na chomharra air cho brosnachail agus co-fharpaiseach ’s a tha an geama a-nis. Gu dearbha, cha bhithinn-sa airson a bhith a’ co-dhùnadh cò a bhuannaicheas.
“Tha reic thiocaidean agus bùird air a bhith air leth àrd, le ùidh ga shealltainn bho sgiobannan, clubaichean agus pàirtean den dùthaich. Agus ‘s ann mar sin a bhathas ag iarraidh gun tachradh. Ged nach eil e comasach don h-uile duine a bhith nan ainmiche no nan buainnaiche air an oidhche, tha na duaisean seo a’ dèanamh luaidh air sàr obair tòrr dhaoine, a’ mhòr chuid a tha ag obair gu saor-thoileach.
Thèid Dinnear Dhuaisean Bhliadhnail Ball-coise nam Ban Albannach aig MG ALBA a chumail Disathairne 17 Sultain ann an Taigh-òsta Hilton, Glaschu. Airson an tuilleadh fiosrachaidh agus airson tiocaidean, a tha a-nis cuingichte, thèid gu https://scotwomensfootball.com/swf-annual-awards/.
Tha Hands Up for Trad air geàrr-liosta airson duaisean ceòl traidiseanta Albannach MG ALBA 2018 ainmeachadh.
Tha an cuirm aithnichte mar thachartas cliùiteach ann an saoghal ceòl traidiseanta agus am-bliadhna bidh 17 gnèithean dhuaisean ann. Thèid iadsan a bhuannaicheas fhoillseachadh aig cuirm dhuaisean ghleansach air Disathairne 1 Dùbhlachd, aig Talla Chonsairt Pheairt. Thèid an tachartas a chraoladh beò air BBC ALBA, BBC Radio Scotland agus air feadh na dùthcha tro làrach-lìn BBC ALBA agus thèid a lìbhrigeadh le Màiri Anna NicUalraig agus Kim Carnie.
Tha an liosta gu h-ìseal ach nam measg tha Elephant Sessions, a tha a-staigh airson duais Còmhlan Beò na Bliadhna. Tha iad eòlach air a’ ghnothach an dèidh Up and Coming Artist of the Year a bhuannachadh ann an 2014, an Còmhlan Beò as Fheàrr ann an 2016 agus Duais Belhaven Bursary an-uiridh. Cuideachd a-staigh airson na duais tha Talisk, a bhuannaich duais folk BBC Radio 2 agus còmhlan an Eilean Sgitheanaich, Niteworks.
Tha ball de Elephant Sessions, Alasdair Taylor, a-staigh airson duais leis fhèin sa ghnè Sgrìobhaiche Ciùil na Bliadhna, sponsoraichte le PRS for Music.
Am measg iadsan a tha a-staigh airson Clàr Trad na Bliadhna tha Alterum le Julie Fowlis, EVO le Skerryvore agus The Seer le Lauren MacColl. Airson an dàrna bliadhna tha Ross Ainslie agus Ali Hutton a-staigh airson na duais leis an dàrna clàr aca, ‘Symbiosis II’.
Tha Josie Duncan agus Maeve Mackinnon a-staigh airson na duais chliùitich, Seinneadair Gàidhlig na Bliadhna. Tha Màrtainn Skene Highland Dance Band a-staigh airson Còmhlan Dannsa Albannach na Bliadhna le The Arc Sessions a-staigh airson Cluba na Bliadhna.
Tha Ímar à Glaschu, a bhuannaich grunnan duaisean folk BBC Radio 2, duais BBC Radio 2 Horizon agus a bha ainmichte airson Clàr MG ALBA na Bliadhna ann an 2017, air a’ gheàrr-liosta.
Thuirt Murchadh MacSuain, Manaidsear Conaltraidh MG ALBA, a bhios a’ toirt sponsaireachd dhan tachartas: “Tha sinne aig MG ALBA air leth moiteil a bhith a’ cur taic ri sàr thàlant ciùil na h-Alba agus tha sinn toilichte Duaisean Ceòl Traidiseanta Albannach MG ALBA a thaisbeanadh air feadh an t-saoghail tro iPlayer BBC ALBA”.
The shortlists are as follows:
Album of the Year sponsored by Birnam CD
Club of the Year Sponsored by Traditional Arts and Culture Scotland (Tracs)
Composer of the Year Sponsored by PRS for Music
Community Project of the Year Sponsored by Gordon Duncan Memorial Trust
Event of the Year Sponsored by VisitScotland
Gaelic Singer of the Year Sponsored by Macmeanmna
Instrumentalist of the Year Sponsored by Royal Scottish Country Dance Society
Live Act of the Year Sponsored by Greentrax Recordings
Citty Finlayson Scots Singer of the Year Sponsored by Traditional Music and Song Association
Scottish Dance Band of the Year Sponsored by National Association of Accordion and Fiddle Clubs
Scottish Folk Band of the Year Sponsored by Threads of Sound
Scottish Pipe Band of the Year
Trad Music in the Media Sponsored by Skipinnish
Music Tutor of the Year Sponsored by Creative Scotland’s Youth Music Initiative
Up and Coming Artist of the Year Sponsored by Royal Conservatoire of Scotland
Venue of the Year Award Sponsored by Musicians’ Union
BBC ALBA na dhachaigh airson Ball-coise nam Ban Albannach le iomadh aonta ùr
Air an aon là ’s a tha sgioba nàiseanta na h-Alba ag ullachadh airson a’ gheama dheatamach aca an aghaidh Albania nan iomairt ro-fharpaiseach faighinn gu Cupa Cruinne nam Ban, tha BBC ALBA an-diugh a’ foillseachadh aontaidhean ùra a tha a’ ciallachadh gum bi an t-seanail na dachaigh airson ball-coise nam Ban Albannach.
Tha an gluasad seo na chomharra chudromach gus ìomhaigh na spòrs àrdachadh ann an Alba. Tha na h-aontaidhean a’ gabhail a-steach craoladh beò de gheama sam bith bho gheamannan Alba ann an Cupa na Cruinne 2019.
Le aonta trì bliadhna le Buidheann Riaghlaidh ball-coise na h-Alba (SFA) thèid geamannan farpaiseach na sgioba a thèid an cluich aig an taigh a shealltainn beò air BBC ALBA, a thuilleadh air an iPlayer. Ann an iomairt obrachaidh às ùr, co-roinnidh an SFA agus an t-seanail stuthan air feadh nam meadhanan sòisealta gus dèanamh cinnteach gu bheil fàs a’ tighinn air ìomhaigh a’ gheama, a’ cur ri luchd-amhairc aig na geamannan, pàirteachas agus luchd-amhairc.
Tha an naidheachd seo a’ tighinn aig an aon àm ’s a tha an t-seanail a’ foillseachadh craoladh a bharrachd de lìog nàiseanta nam ban ann an Alba, le co-dhiù sia geamannan air an craoladh, nam measg Cuairt Dheireannach Cupa nam Ban SSE agus Cuairt Dheireannach Cupa an SWPL. Bidh cuideachd iomairt Glasgow City ann an Lìog nan Sàr Sgiobaidhean Ban UEFA 2018 ri fhaicinn.
Thuirt Chris Rawlings, Stiùiriche Coimearsalta an SFA: “’S e com-pàirteachas a tha seo a tha a’ togail ar n-inntinn gu mòr agus geama nam ban agus nan caileag ann an Alba a’ sìor leasachadh.
“Le barantas cinnteach de chom-pàirtiche craolaidh, tha cothrom againn na geamannan a chluicheas sgioba nam ban aig an taigh a shealltainn, geamannan a tha air a bhith air leth inntinneach gu ruige seo.
“Le 4,098 neach a’ coimhead a’ gheama aig The Simple Digital Arena ann am Pàislig, tha seo a’ sealltainn dhuinn gu bheil miann aig daoine sgioba nàiseanta nam ban fhaicinn agus tha an cùmhnant seo a’ toirt a’ chothrom don rìoghachd againn na geamannan fhaicinn nuair nach eil iad air chomas a bhith an làthair.
“Bidh sinn ag obair gu dlùth ri BBC ALBA gus dèanamh cinnteach gun cùm an com-pàirteachas a’ fàs bliadhna air bhliadhna agus a’ lìbhrigeadh craoladh aig àrd ìre de na geamannan.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “’S e cothrom air leth a tha seo airson na seanail. Anns na 10 bliadhna de BhBC ALBA, tha sinn air sealltainn ann an spòrs eile ciamar as urrainn do dh’ùrlar free-to-air nàiseanta a bhith a’ taisbeanadh spòrs a tha a’ sìor fhàs agus aig an aon àm a’ toirt a’ Ghàidhlig – uaireannan airson a’ chiad uair – chun luchd-amhairc.
“Tha ball-coise nam ban Albannach aig àm gluasadach na eachdraidh agus tha sinn air leth toilichte a bhith ag obrachadh leis an SFA agus leis an SWF gus com-pàirteachasan a bheir cruth atharrachadh agus maith gu luchd-amhairc BBC ALBA, ach cuideachd a tha cho tlachdmhor airson ball-coise nam ban Albannach aig ìre lìog agus ìre nàiseanta.
“Tha sinn cuideachd air leth toilichte tron BhBC a bhith comasach geamannan sgioba na h-Alba air fad bho Chupa Cruinne nam ban a chraoladh beò, ma gheibh iad troimhe chun na h-ìre seo.”
Thuirt Vivienne MacLaren Cathraiche SWF: “Tha an t-aonta seo na chomharra air adhartas taobh a-staigh ball-coise nam ban ann an Alba. Tha a bhith a’ toirt a’ gheama nas fhaisg air daoine ro-chudromach dhuinne mar bhuidheann agus tha an cùmhnant seo na cheum shoirbheachail eile. Le bhith ag obair le BBC ALBA ron seo, tha làn fhios againn air a’ mhòr mhiann a th’ aca airson ar geama agus tha sinn air leth toilichte a bhith nar pàirt den aonta seo.
“’S e àm brosnachail a th’ ann airson a’ gheama aig an taigh. Tha craoladh gheamannan air ùrlar nàiseanta na theisteanas air a h-uile duine a tha an sàs sa gheama, sna làithean a dh’fhalbh agus sna làithean seo, agus a’ dèanamh cinnteach gu bheil àm ri teachd soirbheachail ron ath ghinealach de chluicheadairean ball-coise boireann de gach aois.”
An dàrna deichead aig BBC ALBA ga chomharrachadh as t-fhoghar le prògraman tarraingeach às ùr
Dh’fhoillsich BBC ALBA an-diugh (6 Sultain) prògraman Foghair 2018, nam measg comadaidh ùr eisgeil, a’ comharrachadh toiseach tòiseachaidh dàna airson an dàrna deichead den t-seanail.
Tha FUNC air a chruthachadh le fear le sàr-chomasan comadaidh, Michael Hines, air a bheilear eòlach airson a’ chomadaidh Albannach Still Game. A’ toirt thugainn actairean agus tàlant sgrìobhaidh ùr, le iomadh neach a fhuair meantoradh tro chom-pàirteachas le BBC Writer’s Room Scotland, gheibhear measgachadh de shusbaint làn geur-chainnt, mì-mhodh, agus caractaran mòra uabhasach!
Thuirt an Riochdaire Michael Hines: “Tha mi air mo dhòigh glan gu robh an cothrom seo agam comadaidh ùr a chruthachadh airson BBC ALBA. Chan eil mòran sheanailean ann aig am biodh uiread de dh’earbsa ann an luchd-dèanaimh phrògraman – agus uiread de dhealas airson tàlant ùr-tòiseachaidh. Tha sgioba òg agus sgrìobhadh air leth againn agus tha mi cho moiteil san cuid obair chruaidh thar ceithir phrògraman.
“Tha co-obrachadh cruthachail air leth tlachdmhor air a bhith ann eadar BBC ALBA, the Woven Thread agus am BBC Writer’s Room gus sgrìobhadairean ùra tarraingeach a lorg agus tha mi deimhinnte – tha min dòchas – gum bi daoine a’ gàireachdainn mar a bha sinne.”
Tha Clàr Foghair 2018 BBC ALBA cuideachd a’ comharrachadh tòiseachadh seirbheis naidheachd seachd-là, a’ toirt An Là chun deireadh sheachdain airson a’ chiad uair. Tha an leasachadh seo ris an t-seirbheis naidheachd air sia obraichean ùra a chruthachadh ann an sgìre Inbhir Nis.
An t-seachdain seo, dh’fhoillsich BBC ALBA cuideachd com-pàirtichean leis an SFA agus an SWF ann am ball-coise nam ban. Tha seo a’ gabhail a-steach aonta trì-bliadhna airson geamannan co-fharpaiseach an sgioba nàiseanta, leis an tuilleadh gheamannan an lìog nàiseanta air an tbh cuideachd.
Thuirt Shelley Kerr, prìomh choidse sgioba nàiseanta nam ban: “Tha an com-pàirteachas ùr seo na chothrom air leth airson geama nam ban ann an Alba agus ceum eile air an t-slighe cheart is an sgioba a’ dol bho neart gu neart.
“Tha BBC ALBA air a bhith cho dìleas ris an sgioba nàiseanta a thuilleadh air a’ gheama air ìre cluba agus tha sinn air leth toilichte leantainn leis a’ chom-pàirteachas seo airson na h-ath thrì bhliadhna.
“Le geamannan air an sealltainn air telebhisean agus air-loidhne tro BhBC ALBA, tha seo a’ toirt àrdachadh ann an ìomhaigh an sgioba nàiseanta agus le luchd-frithealaidh nan geamannan a’ fàs, tha mi deimhinnte gun tig fàs air an luchd-amhairc Tbh cuideachd.”
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “Le BBC ALBA a’ dol a-steach don dàrna deichead, tha sinn dha fhaighinn cho tlachdmhor a bhith a’ neartachadh chom-pàirteachasan leis an SFA agus an SWF, a’ cruthachadh susbaint airson luchd-amhairc BBC ALBA, a’ tàladh luchd-amhairc ùr agus a’ cruthachadh ùrlar airson ball-coise nam ban.”
Tha mòr àrdachadh ann an susbaint chloinne air BBC ALBA ga fhoillseachadh an-diugh cuideachd. Gheibhear an tuilleadh fiosrachaidh mu na h-atharraichean mòra seo agus com-pàirteachas ris a bheilear a’ coimhead air adhart gu mòr aig tachartas Diardaoin-sa tighinn.
Thuirt Maireadh Màiri Mhoireach, Ceannard Craoladh Ghàidhlig a’ BhBC: “Tha e na thlachd dhuinn a bhith a’ comharrachadh 10 bliadhna de BhBC ALBA le beartas de phrògraman agus stuthan didseatach. Bheir Foghar 2018 telebhisean air leth chun luchd-amhairc: comadaidh ris an dèanar gàire gu mòr, dreach ùr air prògraman chloinne, prògraman aithriseach a bheir togail don chridhe agus na h-ath sgeulachdan ann am Bannan. Le ball-coise nam ban agus nam fir ga leasachadh, thathas cuideachd a’ cur ceòl a-rithist aig cridhe ar clàr, le co-riochdaidhean eadar-nàiseanta ùr leithid Iùl a’ Chiùil a’ tighinn cuide ri Port. Leis a h-uile dad den seo, chan iarradh tu a’ chòrr ach a bhith a’ coimhead BBC ALBA as t-Foghar nuair a bheir sinn an tbh as fheàrr gu luchd-amhairc ann an Alba agus nas fharsainge”.
Amongst the highlights for the autumn season are:
FACTUAL
Sgoil Lionacleit to NY (MacTV): In May 2017 Eilidh MacLeod from Barra became one of 22 victims of the Manchester Arena bombing. This April, Eilidh’s fellow musicians in the Sgoil Lionacleit Pipe Band embarked on a journey to New York to pay their own very personal tribute to their friend.
Trusadh: The Pakistan Islanders (MacTV): This documentary tells the remarkable story of a small Muslim community coming together to establish the Western Isles’ first mosque.
Tommy Burns (purpleTV): Ten years on from his untimely death from cancer, Tommy Burns’ daughters and sons look back on the life and career of their beloved father, the legendary player and manager of both Celtic and Kilmarnock.
MUSIC
Port (Bees Nees Media) Acclaimed musicians Julie Fowlis and Muireann NicAmhlaoibh head to Brittany to discover more about traditional music in the islands.
Doolin Festival (Bees Nees Media) A flavour of the Doolin Folk Festival in Ireland, an event famous for presenting powerful music in an intimate setting.
The Musical Path (MacTV): A major new series charting the shifting sands between tradition and innovation in Irish and Scottish music over the past half century.
DRAMA
Bannan (Young Films) Camus is still reeling from the shock of seeing two of its own taken away in handcuffs, under suspicion of murder. But how do the community react when only one returns?
Trapped (RKV Studios): Continuing its season of world drama, BBC ALBA travels to Iceland as a remote town is rocked by a gruesome crime.
CHILDREN
Gudrun (MaraKids): Explore the wild with Gudrun the Viking Princess, an innovative format for young children combining live-action drama and the best of wildlife filmmaking.
My Life as a Courgette (Solus): After losing his mother, a young boy is sent to a foster home with other orphans his age where he begins to learn the meaning of true love in this multi-award-winning animated feature.
Tha craoladairean bho na dùthchannan Ceilteach air a thighinn còmhla gus maoin riochdachaidh ùr a chur air chois gus prògraman dràma, beò-dhealbhadh agus aithriseach a leasachadh sna cànain Ceilteach.
Thèid cuairt-coimiseanaidh bliadhnail eadar craoladairean agus luchd-maoineachaidh nan dùthchannan Ceilteach ann an Alba, a’ Chuimrigh, Èirinn agus Èirinn a Tuath a ruith le Maoin Eadar-nàiseanta Cheilteach (CIF).
Chaidh a chuir air chois le BBC ALBA (le maoineachadh bho MG ALBA), S4C, TG4 agus Maoin Craolaidh na Gaeilge aig Sgrion Èireann a Tuath (ILBF).
’S e amas an CIF co-leasachadh – agus an uair sin co-riochdachadh – a bhrosnachadh tro Ghàidhlig na h-Alba, Cuimris agus Gaelige, a thuilleadh air leasachadh a dhèanamh a thaobh eadar-nàiseanachadh Eòrpach agus thar-chruinne air stuthan air an dèanamh bho thùs sna cànain Ceilteach sin.
Bheir an CIF cothrom do luchd-dèanamh fhilmichean co-leasachadh agus co-riochdachadh a dhèanamh air stuthan sònraichte, àrd-amasach a bheir neart do chlàran-ama phrògraman aig prìomh amannan, buaidh nàiseanta air luchd-amhairc ann an Alba, A’ Chuimrigh, Èirinn agus Èirinn a Tuath agus a bhios ag amas air luchd-amhairc air feadh an t-saoghail a ruighinn.
Tha a’ chiad chuairt seo a’ gabhail a-steach trì gnèithean, Prògraman Aithriseach, Dràma agus Beò-dhealbhadh. Airson gach pròiseact a bhios soirbheachail, bidh àm leasachaidh ann far an tèid maoineachadh a sholarachadh gus beachdan agus am frèam-obrach co-riochdachaidh a leasachadh, aig am feum eileamaid riochdachaidh a bhith ann an Alba, a’ Chuimrigh agus Èirinn no Èirinn a Tuath.
Thèid an CIF a rianachd le co-sgioba coimiseanaidh bho na craoladairean agus an luchd-maoineachaidh às na dùthchannan Ceilteach a tha nan com-pàirtichean san sgeama seo.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Ro-innleachd is Co-bhanntachd MG ALBA: “’S e gluasad cudromach a tha seo a neartaicheas modh-obrach ro-innleachdail a thaobh co-riochachadh airson BBC ALBA – àite far a bheil iomairtean MG ALBA mu thràth air buannachdan susbainteach a chruthachadh gu maith luchd-amhairc BBC ALBA agus meudachadh ann an cothroman airson ar luchd-solair. Le bhith ag obair ann an com-pàirteachas le craoladairean Ceilteach eile bidh cothrom againn cuideachd buannachd fhaighinn bho thuilleadh chothroman Eòrpach agus thar-chruinne. Thathas a’ sùileachadh gun toir an iomairt seo dhuinn cothrom prògraman aig ìre nas àirde a lìbhrigeadh le co-roinneadh de ghoireasan agus de riochdachadh agus tha e cho brosnachail an cothrom seo a bhith againn ann an raointean leithid prògraman Aithriseach, Dràma agus Beò-dhealbhadh. Tha BBC ALBA beò ann an saoghal a tha a’ sior fhàs nas fharpaisich. Le bhith ag obair còmhla ri craoladairean Ceilteach agus a’ leasachadh modailean riochdachaidh ùr tha cothrom ann prògraman a tha beairteach is sònraichte a chruthachadh agus thèid meudachadh a dhèanamh sna buannachdan eaconamaigeach an lùib seilbheachd ann an craoladh Gàidhlig.”
A-raoir mhol Matt Baker agus Alex Jones an sàr obair sgioba a chaidh a dhèanamh an lùib craoladh The One Show beò às Na Hearadh.
B’ e seo a’ chiad fhear de dà phrògram, le fòcas air dualchas na Gàidhlig agus beatha sna h-Eileanan an Iar.
B’ e seo a’ chiad uair a chaidh am prògram a chraoladh beò às Na h-Eileanan an Iar agus rinneadh e ri linn co-bhanntachd shònraichte eadar MG ALBA & Am BBC.
B’ e MG ALBA a sholar còrr air leth den chriutha de 50+, cho math ri cuid den t-sàr sgioba le sgilean fuaim, camara, solais, deasachadh agus craoladh bho muigh (OB).
Am measg nam pìosan a chaidh a chraoladh, bha cuairt a rinn Ben Fogle air ais gu Tarasaigh, ’s e a’ cuimhneachadh air an àm a bha e ann an lùib a’ phrògraim tbh, Castaway agus bha Marty Jopson an sàs ann an ath-chruthachadh de dheuchainn a rinneadh sna 1930an gus litrichean a chuir bho aon eilean gu eilean eile.
Cuideachd nochd John Maher air a’ phrògram, fear togail dheilbh, a b’ àbhaist a bhith ann an còmhlan punc, agus na chois bha fear a bhios a’ nochdadh sna deilbh aige, Iain Macleòid, fear a bhios a’ togail bhionaichean air feadh Na Hearadh.
Thuirt Matt Baker, a cheannaich bonaid ùr clò Hearach a bhiodh air sa phrògram:
“We received a fantastic welcome, and the stunning location made it extra special. The crew, including dozens of staff from MG ALBA, put in a herculean Hebridean effort to be able to make the show really special, so a big thank you to them.”
Thuirt an co-phreseantair, Alex Jones:
“We still have a fair bit of work to do on our Gaelic – albeit Matt and I have been trying – but the welcome we have received has been absolutely brilliant!”
Thig am prògram a-nochd (Dihaoine) beò bhon Fhèis Innse Gall ann an Steòrnabhagh. Chithear Fiona NicChoinnich bho BBC ALBA air a’ phrògram agus i ag innse mu na deich bliadhna a chaidh seachad on chaidh an seanail Gàidhlig a stèidheachadh.
Chaidh fhoillseachadh an-diugh, 26 Òg-Mhìos 2018, gun deach prògram-aithriseach BBC ALBA ainmeachadh air geàrr-liosta aon de na duaisean TBH as cliùitiche san t-saoghal.
Chaidh am prògram ‘Sùlasgeir: An t-Sealg’ a thaghadh ann an roinn Eachdraidh Nàdarra aig Duaisean Grierson, rud eachdraidheil do phrògram Gàidhlig.
Tha an sgeulachd a’ leantainn sealg a’ ghuga, seann chleachdadh à sgìre Nis air Eilean Leòdhais. Chithear na sealgairen a’ siubhal 40 mìle gu eilean iomallach Sùlaisgeir airson an cuota bhliadhnail de ghuga a thoirt dhachaigh.
Le saoghal nan sealgair ag atharrachadh agus a gluasad chun ath ghinealach, tha aire a’ phrògraim gu mòr air Dods MacPhàrlain, is e a’ gabhail a thuras mu dheireadh chun eilean mar threòraiche.
Chaidh Sùlaisgeir: An t-Sealg a riochdachadh le MacTV, a tha stèidhichte ann an Steòrnabhagh.
Sa Mhàirt 2018, choisinn am prògram Teastanas Airidheachd aig Fèis Eadar-Nàiseanta Telebhisein Chicago.
Thuirt Riochdaire MacTV, Màiri Nic a’ Ghobhainn: “Tha sinn air leth toilichte Sùlaisgeir: An t- Sealg fhaicinn taobh ri taobh le prògraman cho aithnichte ri Blue Planet. Mar chompanaidh bha sinn fortanach an cothrom fhaighinn sgeulachd bhalaich Shùlaisgeir innse bhon taobh a-staigh, agus a sgaoileadh chun an t-saoghal air fad.”
Thuirt Ceannard BBC ALBA, Mairead Màiri Mhoireach: “Tha sinn fìor thoilichte leis an naidheachd gu bheil am program Sùlaisgeir air geàrr-liosta duaisean cho cliùiteach. Tha e na urram dhuinn aithne mar seo fhaighinn agus tha e a’ dearbhadh sàr obair ar companaidhean riochdachaidh is an earbsa a tha ann eadar choimhearsnachdan agus BBC ALBA. Tha am program a’ dèiligeadh le cuspair connspaideach ann an dòigh fosgailte agus fìrinneach agus a’ taisbeanadh cuibhrinn phrìseil de dhualchas aon de ar h-eileinean.”
Chaidh Duaisean Grierson a stèidheachadh ann an 1972, a bha an uairsin aithnichte mar Duaisean Prògraman Aithriseach Bhreatainn, mar chuimhneachan air am filmeadair Albannach Iain Grierson (1898-1972).
Tha The One Show a’ tighinn gu na h-Eileanan Siar an ath sheachdain mar thoradh air co-bhanntachd shònraichte le MG ALBA.
Thèid am prògram a chraoladh BEÒ às na Hearadh agus à Leòdhas mar phàirt de prògraman sònraichte thairis air dà oidhche.
Bidh preasantairean Alex Jones agus Matt Baker stèidhichte ann an Talla na Mara Diardaoin (19 Iuchar, 7f, BBC ONE). Chaidh an t-ionad-coimhearsnachd seo fhosgladh gu h-oifigeil an-uiridh le Ben Fogle agus chithear seallaidhean eireachdail de thràigh Nisaboist a-null gu Tarasaigh, a tha glè iomchaidh oir is ann an sin a chaidh Castaway a chlàradh.
Bidh Alex agus Matt ann an Steòrnabhagh Dihaoine (20 Iuchar, 7f, BBC ONE) beò bho Fhèis Cheilteach Innse Gall.
Bidh gach prògram a’ cur fòcas air cò ris a tha e coltach a bhith beò sna h-Eileanan, le raon de phìosan diofraichte gach oidhche.
’S i aodann BBC ALBA, Fiona NicChoinnich, a bhios a’ lìbhrigeadh pìos a’ comharrachadh 10 bliadhna bho chaidh BBC ALBA a chraoladh an toiseach.
’S e obair air leth a bh’ ann a bhith a’ toirt an iomairt seo ri chèile. Tha MG ALBA a’ solarachadh leth den chriutha de 50+ a tha an sàs sa chraoladh bho muigh (OB).
Bidh goireasan MG ALBA ann an Steòrnabhagh, a tha cho math ri feadhainn a gheibhear air feadh an t-saoghail, aig cridhe an tachartais, a’ toirt seachad seirbhisean fuaim, camara, solais, deasachaidh agus goireasan OB.
Thuirt Alex Jones, preseantair The One Show:
“Tha mi fhèin agus Matt a’ coimhead air adhart gu mòr ri ar chiad turas a Leòdhas agus na Hearadh.
“Bho na chi sinn ’s e àite àlainn a th’ ann. Le measgachadh de sgeulachdan agus aoighean tha sinn deimhinnte gun còrd na prògraman sònraichte seo bho na h-Eileanan Siar ri ar luchd-amhairc.”
Thuirt Dòmhnall Caimbeul, Àrd-oifigear MG ALBA:
“Tha sinn air leth toilichte fàilte a chur air The One Show gu Leòdhas agus na Hearadh. Tha MG ALBA gu math pròiseil gu robh e comasach dhuinn an co-obrachadh a tha seo a thogail le ar com-pàirtichean ann an lìonradh nàiseanta a’ BhBC.
“Tha sinn gu math toilichte gu bheil na sàr-ghoireasan a th’ againn agus sar-thàlant chruthachail nam meadhanan anns na h-Eileanan a’ cur fàilte air fear de na prògraman as aithnichte aig a’ BhBC san Rioghachd Aonaichte agus gum bi comas cho math aig luchd-coimhid a’ phrògraim sin a bhith beò airson greis ann an sònrachas ar saoghal Gàidhealach a tha cho prìseil, gu h-àraid ’s sinn a’ comharrachadh beothas BBC ALBA agus an t-seanail an ìmpis a bhith a’ ruighinn 10 bliadhna bho thòisich i”.
Thuirt Claire Megahey, Àrd-Riochdaire aig The One Show:
“Tha sinn cho toilichte gu bheil The One Show gu bhith ann Leòdhas agus na Hearadh airson a’ chiad uair. Tha e air a bhith cho tlachdmhor a bhith ag obair le sgioba MG ALBA thairis air na mìosan a dh’fhalbh, a’ dealbhachadh a’ phròiseact shònraichte seo.
“Tha sgioba MG ALBA air fàilte chridheil a thoirt dhuinn air na tursan planaidh againn agus tha an cuid eòlas craolaidh air a bhith deatamach ann a bhith ga dhèanamh comasach fear de na prògraman TBh as fheàrr leis an luchd-amhairc a thoirt chun àite iomallach seo.”
Magaidh Choineagan a’ seasamh sìos mar Chathraiche MG ALBA
Tha Cathraiche MG ALBA, Magaidh Choineagan, air ainmeachadh gu bheil i an dùil a dreuchd a leigeil dhith bho 30 Sultain 2018.
Bidh a’ Bh-uas Choineagan, a tha air a bhith na Cathraiche airson nan sia bliadhna mu dheireadh, a’ tòiseachadh le Ofcom mar bhall den Content Board airson Alba.
Thuirt Magaidh Choineagan:
“Bho chaidh mo chuir ann an dreachd ann an 2012 tha e air a bhith na urram agus na thoileachas dhomh a bhith nam cathraiche air MG ALBA agus tha mi a’ moladh obair chruaidh mo cho-bhuill agus an luchd-obrach rè na h-ùine seo.
“’S e àm inntinneach a tha seo airson nam meadhanan air fad agus mar ball san t-sealladh airson Alba air Content Board Ofcom bidh mi a’ coimhead air adhart gu mòr ri BBC ALBA a bhith a’ fàs agus a’ leasachadh sna bliadhnaichean ri thighinn”.
Thèid cathraiche ùr MG ALBA a chuir an dreuchd le Ofcom an dèidh pròiseas fastaidh. Feumaidh an cuir an-sàs aonta bho Mhinistearan Albannach.
Thuirt Dòmhnall Caimbeul, Àrd-Oifigear:
“Bu mhath leam mo thaing a thoirt do Mhagaidh airson a taic agus a ceannardas mar chathraiche MG ALBA rè a teirm leinn. Tha i air comhairle for-ghlic a thoirt seachad ann a bhith a’ stiùireadh MG ALBA tro àm de atharrachadh susbainteach.
“Tha an dèanamh sior-ghluasadach a tha air gnìomhachas nam meadhanan a’ ciallachadh gum bi atharraichean a’ leantainn gu cunbhalach, agus tha sinn a’ coimhead air adhart ris an ath phàirt de ar slighe le misneachd stèidhichte gu ìre mhòr air na chaidh a chur an sàs rè dhreuchd Mhagaidh”.
Gheibhear an tuilleadh fiosrachadh an seo mu cuir an sàs Mhagaidh Choineagan gu Content Board Ofcom.
