Tha Cathraiche MG ALBA air ainmeachadh gu bheil sreath de chòmhraidhean ro-innleachdail air a bhith a’ gabhail àite le fòcas air na h-amasan agus na dùilean airson àm ri teachd craoladh Gàidhlig.
Tha Riaghaltas na h-Alba a’ stiùireadh nan còmhraidhean seo a tha cuideachd a’ toirt a-steach Riaghaltas na RA, Ofcom agus am BBC.
A’ sgrìobhadh ann an Aithisg Bhliadhnail na buidhne airson 2019-20, a chaidh fhoillseachadh an-diugh, tha an Cathraiche Allan Dòmhnullach a’ mìneachadh lèirsinn dàna MG ALBA gus slighe shoilleir a thogail, stèidhichte air ‘com-pàirteachas agus co-obrachadh’ ach aig an aon àm tha e mothachail air na dùbhlain mòra a tha dualtach a bhith mu choinneimh roinn nam meadhanan anns na deich bliadhna air thoiseach.
Tha aithisg an là an-diugh cuideachd a’ nochdadh gu bheil ro-innleachd MG ALBA gus lìonra de chom-pàirteachasan co-riochdachaidh eadar-nàiseanta a thogail air toradh mòr a thoirt air seilbheach. Airson seilbheach de £635,000, tha BBC ALBA air a bhith comasach air £3.1m a bharrachd de shusbaint ùr a chraoladh.
Tha na dàimhean sin cuideachd air àrd-ùrlar a thoirt don t-seanail aig ìre eadar-nàiseanta, nam measg na dh’fhoillsich MG ALBA an t-seachdain-sa chaidh gu bheil naoi dùthchannan a’ co-roinn susbaint BBC ALBA as t-samhradh.
A dh’aindeoin soirbheachas an dòigh-obrach chruinneil seo, leig tabhartasan iomlan MG ALBA agus am BBC 1.8 uair de phrògraman ùra gach là a chuir air an t-seanail, an coimeas ri 1.9 uairean a’ bhliadhna roimhe.
Tha figearan luachaidh an luchd-amhairc Gàidhlig airson BBC ALBA air a dhol suas bliadhna an dèidh bliadhna (8.5/10 an aghaidh 8.4/10), mar a bha figearan luchd-amhairc nàiseanta (7.7/10 an aghaidh 7.4/10). Thuit ruigsinneachd loidhneach an luchd-amhairc Gàidhlig beagan gu 56.9% (59.4%) agus thuit ruigsinneachd luchd-amhairc nàiseanta beagan gu 9.7% (10.3%).
Gu cudromach, ge-tà, tha MG ALBA a’ leantainn air adhart a’ togail dòigh-obrach ioma-ùrlair, le toraidhean soirbheachail. Dhaingnich fastadh Iseabail Nic an t-Sagairt mar chiad Stiùiriche Susbaint Ioma-ùrlair na buidhne dòigh-obrach a tha air àrdachadh fhaicinn ann an seallaidhean air iPlayer a’ BhBC (5%) agus fàs 79% thairis air àrd-ùrlaran sòisealta agus didseatach.
Tha prògraman beò air a bhith nam pàirt mhòr de ro-innleachd MG ALBA airson BBC ALBA. Tha prògraman ciùil ùra aig cridhe a’ chlàir, le Belladrum, Na Trads, Cèilidh na Bliadhn’ Ùire, Còisir Eurovision, TRNSMT agus Ceòladair Traidiseanta Òga na Bliadhna aig BBC Radio Scotland, duaisean ciùil Gradam Ceoil, Celtic Connections agus Seirm uile a’ còrdadh ris an luchd-amhairc.
Dhaingnich an t-seanail cuideachd a suidheachadh mar dhachaigh spòrs nam ban ann an Alba, a’ craoladh geamannan na h-Alba aig Cupa Cruinne FIFA nam Ban, ball-coise Eòrpach nam ban agus a’ sealltainn geamaichean ball-coise nam ban air an cluich aig an taigh a thuilleadh air rugbaidh eadar-nàiseanta agus geamaichean air an cluich aig an taigh agus croladh.
Chunnaic LearnGaelic, a chuir làrach-lìn ùr air bhog na bu thràithe air a’ bhliadhna, àrdachadh iongantach de 43% anns an luchd-cleachdaidh aca.
Thuirt Cathraiche MG ALBA, Ailean Dòmhnullach:
“Tha Aithisg Bhliadhnail na bliadhna seo a’ daingneachadh nan dùbhlain mòra a tha mu choinneimh MG ALBA, gu sònraichte nuair a thig e gu bhith a’ lìbhrigeadh ar com-pàirteachas le BBC ALBA. Is e an fhìrinn nuair a bhios buidseatan a’ teannachadh ann an da-rìribh, feumaidh sinn a bhith nas innleachdaiche a thaobh mar a chruthaicheas sinn prògraman ùra.
“Tha e na thogail dhuinn gu bheil sinn a’ lìbhrigeadh susbaint shònraichte ioma-ùrlair, a’ togail luchd-amhairc didseatach, a’ meudachadh luachadh an luchd-amhairc, agus a’ brosnachadh barrachd dhaoine na bha a-riamh a dhol an sàs leis a’ Ghàidhlig.
“Tha mi a’ cur fàilte air conaltradh dìreach le Riaghaltas na h-Alba, Riaghaltas na RA, Ofcom agus am BBC a tha a’ toirt dòchas dhuinn gun urrainn dhuinn slighe a lorg a chuidicheas le bhith a’ lìbhrigeadh modail cruth atharrachaidh a tha riatanach gus cuideachadh le bhith a’ daingneachadh an àm ri teachd as soilleire a tha comasach do na Meadhanan Gàidhlig.
“Is e ar n-amas dèanamh cinnteach gu bheil slighe shoilleir le goireasan gu leòr stèidhichte air com-pàirteachas agus co-obrachadh, làidir gu leòr gus dèiligeadh ris na dùbhlain agus na cothroman a bhios ann anns na deich bliadhna a tha romhainn ann an àrainneachd mheadhanan a tha gu math caochlaideach”.
Thuirt Dòmhnall Caimbeul, Àrd-Oifigear MG ALBA:
“Tha na còmhraidhean mu Chraoladh Seirbheis Poblach cudromach airson nam meadhanan Gàidhlig san àm ri teachd airson iomadach adhbhar, nam measg maoineachadh a’ BhBC san àm ri teachd agus an solar poileasaidh a tha riatanach airson craoladh Gàidhlig.
“Anns a’ bhliadhna a tha romhainn, cuiridh sinn seachad cuibhreann sònraichte de ar n-ùine agus goireasan gus bunaitean poileasaidh nam meadhanan Gàidhlig a shoilleireachadh agus a neartachadh anns an àrainneachd mheadhanan ioma-chruth seo a tha a’ sìor fhàs measgaichte agus farpaiseach.
“Leanaidh sinn oirnn a’ sireadh làn chinnt mu mhaoineachadh gus seirbheis meadhanan Gàidhlig ioma-chruth a lìbhrigeadh san àm ri teachd, a’ togail air na h-ìrean àrda de shàsachd susbaint gus buaidh luchd-amhairc, cànan, cultar, agus cùisean sòisealta agus eaconamach a mheudachadh.
Tha àireamhan luchd-cleachdaidh an làraich LearnGaelic air dùblachadh tron ghlasadh-sluaigh, ri linn barrachd iarrtas airson na Gàidhlig.
Le fèin-leasachadh, agus gu sònraichte ionnsachadh cànain, a’ faicinn meudachadh mòr ann an ùidh thar nam beagan mhìosan a chaidh seachad, tha MG ALBA, aon de na compàirtichean aig LearnGaelic agus a tha a’ lìbhrigeadh na làraich, àireamhan cho àrd ’s a bha ann a-riamh ainmeachadh.
Chleachd còrr air 114,000 neach LearnGaelic bho thoiseach a’ ghlasadh-sluaigh, a dhà uimhir na bha de luchd-labhairt na Gàidhlig ann a rèir a’ chunntas-sluaigh mu dheireadh.
Thuirt Eilidh Lewsey, Deasaiche LearnGaelic: “Tha sinn air am fàs as motha fhaicinn a thaobh nan goireasan do luchd-tòiseachaidh, leithid nan duilleagan Gaelic Sounds agus Fichead Facal (liostaichean briathrachais). Tha An Litir Bheag, litir ghoirid a tha ag amas air ar luchd-ionnsachaidh, ceangailte gu mòr ris an fhaclair againn agus tha e air fàs sònraichte fhaicinn. Tha am Faclair againn gu cunbhalach a’ fàs nas làidire, agus tha sinn air ar dòigh gu bheil an dà chuid luchd-ionnsachaidh agus fileantaich a’ leantainn orra ga chur gu feum.”
Le Gàidhlig na h-Alba ri faighinn air an app ionnsachadh cànain Duolingo bhon uiridh, tha ùidh mhòr air nochdadh anns a’ chànan thairis air diofar ùrlaran didseatach.
Chaidh dreach ùr a thoirt air an làrach an-uiridh, agus tha iomairtean air na meadhanan sòisealta air cuideachadh le bhith a’ brosnachadh luchd-cleachdaidh a bhith a’ gabhail nan ciad-cheumannan ann a bhith ag ionnsachadh a’ chànain.
Bha beagan Gàidhlig aig Nicky MacCrimmon (36), à Dùn Dè, nuair a bha e na bhalach òg, ach chaill e sin nuair a chaidh e gu foghlam tro mheadhan na Beurla. Às dèidh 30 bliadhna, chuir e roimhe fhèin a togail a-rithist, agus bidh e a’ cleachdadh làrach LearnGaelic gus cur ris na sgilean aige.
Thuirt e: “Tha e dìreach do-chreidsinneach na tha de stuth air an làrach-lìn agus cho furasta ’s a tha e a ruighinn. Tha mi a’ cleachdadh tòrr de na goireasan airson luchd-tòiseachaidh oir tha iad cho dathte agus làn dhealbhan agus, mar neach-ionnsachaidh, tha thu a’ faighinn dìreach na tha a dhìth ort.
“Cha chòrdadh e rium a bhith ag ionnsachadh na Gàidhlig cho mòr mura b’ e LearnGaelic. ’S dòcha gun toirinn orm fhèin faighinn troimhe ach cha bhiodh e idir cho tlachdmhor. Tha e air a bhith air leth feumail dhomh”.
Tha an seinneadair Gàidhlig, Josie Duncan, bhon chòmhlan Inyal, air a bhith a’ clàradh sreath cunbhalach tron ghlasadh-shluaigh air a bheil “Learn a Gaelic song”.
Thuirt Josie: “Tha e air a bhith na thlachd dhomh a bhith comasach òrain a theagasg agus a bhith ann an conaltradh le daoine tron ghlasadh-shluaigh le LearnGaelic. Tha ceòl na mheadhan cho cudromach, agus ’s dòcha gu bheil e fiù ’s nas cudromaiche an-dràsta. Tha e cho math a bhith a’ faicinn mar a tha daoine a’ dèiligeadh ris na bhidiothan, ’s e rud air leth math a th’ ann a bhith a’ faicinn nan dreachan aca fhèin air na h-òrain.”
Air a chruthachadh ann an 2011, ’s e caraid air-loidhne do luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig a th’ ann an LearnGaelic, le innealan agus goireasan a tha gu feum aig gach ìre comais.
Tha LearnGaelic na cho-bhanntachd eadar MG ALBA, Bòrd na Gàidhlig, am BBC, Bòrd na Ceiltis (Alba) agus Sabhal Mòr Ostaig.
Thèid dà shreath BBC ALBA a shealltainn ann an naoi diofar dùthchannan as t-samhradh.
Chaidh San Fhuil, sreath aithriseach a’ leanas a’ bhliadhna chroitearachd ann an Uibhist a Deas, agus an t-sreath-ciùil Port a thaghadh le grunn dhùthchannan Eòrpach, a thuilleadh air Cùba, mar phàirt de dh’iomairt eadar-nàiseanta gnìomhachais ri linn suidheachadh Covid-19.
Le lùghdachadh ann an comas riochdachaidh, chuir an An t-Aonadh Craolaidh Eòrpach (EBU) gairm a-mach a’ tarraing air dùthchannan air feadh an t-saoghail an t-susbaint aca fhèin a sgaoileadh, gus a’ bheàrn ann am prògraman a lìonadh.
Tha fèill farsaing ga dhèanamh air prògraman BBC ALBA, leis an dà shreath Ghàidhlig gu bhith air an sealltainn anns a’ Ghrèig, anns a’ Bhulgair, agus ann an Albàinia.
Chaidh San Fhuil cuideachd a thaghadh le craoladairean Pòlannach, Romàineach agus Cròthaiseach, agus thèid Port, an t-sreath ciùil anns an nochd an dà sheinneadair chliùmhor Julie Fowlis agus Muireann NicAmhlaoibh, a shealltainn anns an Ucràin, A’ Mhasadon a Tuath agus ann an Cùba.
Tha MG ALBA, a’ bhuidheann a tha a’ ruith BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC air soirbheachas fhaicinn o chionn ghoirid bho bhith ag obair le craoladairean eadar-nàiseanta, agus iad a’ togail duais an t-seachdain-sa chaidh aig fèis Prix Jeunesse airson fear de na prògraman co-obrachail aca.
Thuirt Mairead Chamshron, deasaiche seanail aig MG ALBA: “Tha an luach a bharrachd a tha ri fhaighinn bho cho-bhanntachdan eadar-nàiseanta na fhìor deagh bhrosnachadh do riochdairean neo-eisimeileach taobh a-staigh roinn nam meadhanan Gàidhlig. Tha e mìorbhaileach susbaint Gàidhlig fhaicinn anns gach ceàrnaidh den t-saoghal, a’ cruthachadh cheanglaichean ùra agus a’ dearbhadh càileachd susbaint BBC ALBA, agus tàlant nan riochdairean againn.”
Thairis air na ceithir bliadhna mu dheireadh, tha BBC ALBA air luach fhaighinn bho aontaidhean co-obrachail agus co-mhaoineachaidh, le dùthchannan air feadh an t-saoghail leithid Sìona agus Coirèa a Deas, agus gu sònraichte ann an co-bhanntachd le buill an EBU.
Ann an 2019 a-mhàin, fhuair luchd-amhairc BBC ALBA buannachdan luach £3.1m ann am prògraman a bharrachd ri linn seilbheach co-mhaoineachaidh agus co-obrachaidh.
Bha BBC ALBA cuideachd ag obair còmhla ris an EBU sa chiad oidhirp aig Alba ann an co-fharpais nan còisirean Eurovision, agus le bhith a’ cruthachadh prògraman cloinne a tha air duaisean a chosnadh tro bhith a’ gabhail pàirt ann an sgeamaichean iomlaid prògraman aithriseach agus dràma.
Thuirt am filmeadair Beatrix Wood a tha stèidhte ann an Uibhist a Deas, agus a bha na stiùiriche/riochdaire air San Fhuil: “Tha e sgoinneil gu bheil buill an EBU air atharrachadh ann an dòigh cho math gus dèanamh cinnteach gum faigh an luchd-amhairc aca air farsaingeachd de phrògraman fhaicinn fhathast. Tha sinn air ar dòigh gum bi San Fhuil ri fhaotainn le luchd-amhairc nas fharsaing agus eadar-nàiseanta. Tha sgeulachdan maireannach muinntir Uibhist Deas agus an cuid àbhachdas is seasmhachd aig cridhe an t-sreath seo a’ tabhainn rudeigin dòchasach don luchd-amhairc an-dràsta, a bharrachd air an dibhearsain a gheibh iad leis na seallaidhean iongantach a nochdas ann.”
Thuirt Alasdair MacCuish, aig a bheil Beezr Studios, a riochdaidh Port; “Tha e sònraichte gu bheil sreath leithid Port gu bhith air fhaicinn le luchd-amhairc cho iomadach is farsaing. Bha e na urram a bhith ag obair leis an luchd-ciùil mhìorbhaileach a chruthaich an ceòl drùidhteach san t-sreath, agus tha e na theisteanas do ìre agus buntainneas an ciùil gu bheil na h-uiread de dhùthchannan san EBU air Port a thaghadh airson nan seanailean aca fhèin.”
LOOKS Film &TV Prod. GmbH: “Der Krieg und Ich” (AT): im VG Calum (Ruairidh Harris), Komparsen; Fotos: © bei Andreas Wünschirs (awuenschirs@me.com)
Tha prògram chloinne aithriseach, ag innse sgeulachd Blitz a’ Bhruach Chluaidh bho shealladh bhalach òg le Gàidhlig, air duais a chosnadh aig Prix Jeunesse, aon de na fèisean eadar-nàiseanta as cliùitiche a th’ ann airson a bhith a’ brosnachadh telebhisein do dhaoine òga.
A’ gleidheadh duais anns an roinn 11-15, tha Gaisgich Òga an Dàrna Cogaidh, (no Kids of Courage mar a th’ air anns an Roinn Eòrpa), ag innse sgeulachdan clann an dàrna cogaidh às Roinn Eòrpa agus nas fhaide air falbh, le an cuid leabhraichean-latha agus litrichean gan cleachdadh gus an saoghal aca a thoirt beò tro sheallaidhean dràma, eachdraidheil, agus feadhainn ath-chruthaichte.
Tha an t-streath de ochd phàirt stèidhichte air seallaidhean sònraichte, leithid saighdearan òga Gearmailteach, beatha ann an ‘ghetto’ Iùdhach, agus tha prògram BBC ALBA stèidhichte air na làithean sònraichte eadar Màrt 13 agus 14 ann an 1941, nuair a leig na Gearmailtich na mìltean de bhomaichean dheth air Bruach a’ Chluaidh – a’ cur am baile air fad na theine.
Nochdaidh bdeugiare òg le Gàidhlig anns an sgeulachd seo, agus tha obair sàbhaladh beatha clann bho sheirbheis smàlaidh a’ bhaile ga thoirt am follais ann. ’S e Fire Guard Messengers a bh’ aca orra seo, agus ’s iadsan a bhiodh a’ toirt brath do na sgiobannan teasairginn, gus innse dhaibh cò na rathaidean a bha dùinte agus cò na taighean a bh’ air am spreadhadh.
Tha BBC ALBA air a bhith an sàs ann an iomadh co-obrachadh eadar-nàiseanta o chionn ghoirid, ro-innleachd a bha soirbheachail ann a bhith a’ toirt susbaint a tha a’ cosnadh dhuaisean chun an luchd-amhairc agus aig an aon àm, a’ toirt a’ Ghàidhlig gu luchd-amhairc dhùthchannan eile.
Thuirt Mairead Chamshron, Deasaiche Seanail aig MG ALBA a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC: “’S e pròiseact air leth math agus co-obrachail a bh’ ann an Gaisgich Òga an Dàrna Cogaidh, le buannachdan mìorbhaileach do BhBC ALBA mar chom-pàirtiche co-obrachaidh. A bharrachd air a bhith a’ toirt eachdraidh an dàrna cogaidh beò don luchd-amhairc againn, fhuair cleasaichean òga Gàidhlig, agus feadhainn le eòlas a-cheana, an cothrom obrachadh air dràma air ùrlar Eòrpach. Meal a naidheachd air a h-uile com-pàirtiche a bha an sàs ann.”
Bha Gaisgich Òga an Dàrna Cogaidh na cho-obrachadh eadar LOOKSfilm, SWR agus Toto Studio, agus chaidh a chraoladh anns a’ Ghearmailt, anns an Fhraing, anns a’ Phòlainn, ann am Poblach na Seice agus anns an Rìoghachd Aonaichte. Chaidh an tionndadh Gàidhlig a riochdachadh le Solus Productions ann an Glaschu.
Chaidh Bunait Prix Jeunesse a stèidheachadh ann an 1964 leis an amas a bhith ag adhartachadh càileachd ann an telebhisean chloinne air feadh an t-saoghail, le bhith a’ stèidheachadh na fèis dà-bhliadhnail Prix Jeunesse Eadar-nàiseanta.
Ri linn staing Covid-19, chaidh fèis na bliadhna seo a chumail air-loidhne eadar 5mh agus an 11mh den Ògmhios 2020.
Bidh geamannan beò bho Bundesliga nam Ban sa Ghearmailt air an craoladh air BBC ALBA ann an aonta sònraichte a bheir seusan nam ban sa Ghearmailt – a tha air ùr thòiseachadh an dèidh lockdown – chun luchd-amhairc gu deireadh seusan 19/20.
’S e seo a’ chiad spòrs beò a bhios air a chraoladh le seanail PSB san Rìoghachd Aonaichte bho lockdown. Chi luchd-amhairc BBC ALBA geamannan eadar clubaichean aig àrd ìre leithid Bayern Munich agus Bayer Leverkusen.
Tha seo a’ togail air àite na seanail mar dhachaigh spòrs nam ban ann an Alba. Tha grunnan chluicheadairean ball coise nam ban ann an Alba air a bhith a’ cluich aig clubaichean Gearmailteach leithid Lisa Evans, a-nis aig Arsenal, ach a bha cuideachd a’ cluich airson Turbine Potsdam agus FC Bayern Munich an dèidh Glasgow City FC. Bha Sophie Howard, a-nis aig Reading, cuideachd a’ cluich airson 1899 Hoffenheim. Chuir COVID-19 stad air na geamannan a bha an dùil a chraoladh air an t-seanail – geamannan Wolfsburg an aghaidh Glasgow City ann an Lìog UEFA nam ban nas tràithe air a’ bhliadhna.
Mar dhachaigh spòrs nam ban, tha BBC ALBA air geamannan leithid Cupa Cruinne FIFA nam ban, Lìog UEFA nam ban, geamannan ro-fharpaiseach EURO UEFA nam bana a thoirt chun luchd-amhairc a thuilleadh air a bhith na chom-pàirtiche craolaidh airson geamannan nam ban san SWPL a chraoladh.
Thuirt Stiùiriche Susbaint Ioma-Ùrlair MG ALBA agus ceannard spòrs air BBC ALBA Iseabail Nic an t-Sagairt: “Tha sinn air ar dòigh glan fear de phrìomh lìogan nam ban san Roinn Eòrpa a thoirt gu luchd-amhairc BBC ALBA – ann a bhith a’ dèanamh seo tha sinn a’ taisbeanadh sàr-mhathas spòrs nam ban a thuilleadh air a bhith a’ toirt Gàidhlig gu luchd-amhairc nach biodh ga fhaicinn mar chànan beothail san là an-diugh às aonais an t-seòrsa craoladh seo. Tha sinne aig BBC ALBA gu mòr a’ taiceachadh fàs ball-coise nam ban ann an Alba agus le bhith a’ taisbeanadh an FlyerAlarm Frauen-Bundesliga tha sinn a’ lìbhrigeadh spòrs beò aig àrd ìre aig àm far a bheil fios againn gu bheil feum air an luchd-amhairc air agus a’ sealltainn dè tha comasach ann an ball-coise nam ban.”
Tha na geamannan mar a leanas:
Disathairne 30 Cèitean – FC Bayern München v TSG 1899 Hoffenheim, 1200
Dihaoine 5 Ògmhios – TSG 1899 Hoffenheim v Bayer 04 Leverkusen, 1815
Disathairne 13 Ògmhios – SGS Essen v VfL Wolfsburg, 1200
Didòmhnaich 14 Ògmhios – FC Bayern München v FF USV Jena, 1300
Diciadain 17 Ògmhios – VfL Wolfsburg v SC Freiburg 1300
Dh’fhaodadh gum biodh an tuilleadh gheamannan ann a rèir toraidhean mar a thig an t-seusan gu crìoch.
Tha BBC ALBA air àite a chosnadh air geàrr-liosta duaisean Royal Television Society (RTS) ALBA 2020 airson an dràma chloinne an-àbhaisteach, Rùn.
’S e sgeulachd anns am faighear togail agus tlachd a th’ ann an Rùn, le saoghal balach òg bodhar a’ sìor atharrachadh ri linn caraid ceithir-chasach ùr a tha a’ toirt dha a’ chlaisneachd nach robh a-riamh aige.
Tha duaisean RTS ALBA a’ comharrachadh sàr-mhathas ann an gnìomhachas telebhisein thar farsaingeachd de ghnèithean phrògraman agus sgilean craolaidh.
Tha am prògram air ainmeachadh ann an roinn na Cloinne, agus tha aodainn aithnichte cleasachd Ghàidhlig a’ nochdadh ann, leithid Carina NicLeòid agus Calum MacFhionghain.
Thèid an dràma goirid a shealltainn ann an Gàidhlig agus BSL (Cànan-Soighnidh Bhreatainn) air feadh na Roinn Eòrpa, mar phàirt de sgeama Aonadh Craolaidh Eòrpach (EBU).
Fhuair am prògram, a bha air a riochdachadh le Sorbier Productions à Glaschu, maoineachadh bhon mhaoin ùr Young Audience Content Fund (YACF), a tha air a stiùireadh le Institiud Film Bhreatainn (BFI).
Thuirt Patsi NicChoinnich, stiùiriche Sorbier Productions;
“Tha Rùn a’ toirt seachad sgeulachd chàirdeas agus ion-ghabhalachd, rudan a tha cudromach ann an gach cultar agus cànan, agus tha e misneachail gu bheil duaisean RTS air aire a thoirt dhan sin, agus dhuinne, a-rithist.”
Tha BBC ALBA air pàirt a ghabhail anns an sgeama dhràma aig an EBU airson grunn bhliadhnaichean, agus bhuannaich an taghadh aca an-uiridh, Buidheagain, a bha cuideachd le Sorbier Productions, an duais airson Prògram Chloinne as Fheàrr aig duaisean RTS Alba 2019.
Thuirt Uilleam MacLeòid, Deasaiche Coimiseanaidh MG ALBA, a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC:
“Tha an susbaint chloinne air BBC ALBA dìreach mìorbhaileach, agus on a tha sinn air a bhith ag obair còmhla ri Sorbier, tha filmichean àlainn air a bhith againn thairis air na beagan bhliadhnaichean mu dheireadh.”
“Tha sinn a’ cruthachadh susbaint a bhuineas do gach seòrsa luchd-amhairc, agus le bhith ag obair còmhla ri buidhnean eadar-nàiseanta agus com-pàirtichean, tha sin a’ ciallachadh gum faod sinn barrachd iomadachd agus seallaidhean ùra a thoirt dhan luchd-amhairc againn fhèin. Bha e air leth cudromach dhuinn a bhith a’ toirt an dà chuid Gàidhlig agus BSL còmhla. Tha e a’ sealltainn sgil an stiùiriche, nan sgrìobhadairean agus nan cleasaichean nach eil bacadh ann bhon mheasgachadh de chànanan idir – ’s e sgeulachd iongantach a th’ ann gu h-iomlan”.
Ri linn suidheachadh a’ Choròna-bhìorais, cha bhi cuirm dhuaisean RTS Alba ann am-bliadhna, ach thèid na buannaichean ainmeachadh air 3 Ògmhios 2020.
Bidh cuirm-ciùil traidiseanta ga chumail air-loidhne le Fèis Rois oidhche Dhòmhnaich (3 Cèitean), agus ceòladairean aithnichte a’ gabhail pàirt mar chomharra air Fèis Rois nan Inbheach 30 bliadhna a ruigsinn.
Bidh taghadh den luchd-ciùil as aithnichte san t-saoghal thraidiseanta, a ghabh pàirt anns a’ chuirm bho na dachannan aca fhèin, rim faicinn a-rithist oidhche Luain airson clach-mìle na Fèise a chomharrachadh, le prògram sònraichte air BBC ALBA.
Bha Fèis Rois airson cuirm cheart a chur air dòigh le aodainn aithnichte na fèise, ach ri linn suidheachadh a’ Choròna-bhìorais, cha b’ urrainn dha sin tachairt. Na àite, chuir iad romhpa an deireadh-sheachdain seo de cheòl is dibhearsain a chumail air-loidhne.
’S i an t-seinneadair Joy Dunlop a bhios aig stiùir a’ phrògraim air BBC ALBA, a’ toirt thugainn na criomagan as fheàrr bhon chuirm mhòr air-loidhne, a mhaireas trì uairean a thìde.
Bidh ainmean mòra an t-saoghal chiùil thraidiseanta ann an Alba a’ nochdadh sa chuirm; Chithear Dòmhnall Seathach agus Karen NicMhathain; seòid ceòl-dannsa na Gàidhealtachd Iain MacPhàrlain agus Ingrid NicEanruig; seinneadairean Gàidhlig Mischa Nic a’ Phearsain, agus Brian Ó hEadhra agus Fiona NicChoinnich, am measg eile.
Thuirt Ceannard Fèis Rois, Fiona Dalgetty: “Tha sinn air ar dòigh gu bheil BBC ALBA a’ cumail taic ri na tha sinn a’ dèanamh gus 30 bliadhna den fhèis a chomharrachadh a thoirt do luchd-amhairc farsaing, agus cuideachd airson cuid den tàlant mhìorbhaileach a tha Fèis Rois air àiteacheadh thar nam bliadhna a thoirt gu aire an t-sluaigh. Tha e daonnan math barrachd aire a thoirt gu iomairt a tha air a dhol bho neart gu neart thairis air na trì deicheadan mu dheireadh, agus chuireadh sinn fàilte ro dhuine sam bith faighinn an sàs anns na gnothaichean air-loidhne a th’ againn an-dràsta.”
Thuirt Mairead Chamshron, Deasaiche Seanail aig MG ALBA, a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC: “Tha BBC ALBA a-riamh air a bhith ag amas air iomairtean coimhearsnachd, gu h-àraid anns na h-ealain, a thoirt gu aire dhaoine, agus tha luach gun shamhla air a bhith ann bho bhith ag obair le Fèis Rois air a’ phròiseact seo – tha diofar luchd-amhairc gan toirt còmhla, aig àm nuair a tha e gu math soirbh do dhaoine a bhith a’ faireachdainn air an sgaradh bho chèile”.
Thèid a’ chuirm mhòr 3 uairean a thìde a shealltainn air Facebook Fèis Rois, Didòmhnaich 3 Cèitean bho 8f. Gheibhear barrachd mu dheidhinn Fèis Rois air an làrach aca, www.feisrois.org, agus chithear a’ chuirm beò air an duilleag Facebook aca, an seo: www.facebook.com/feisrois
Thèid Fèis Rois | Bheir Dhomh am Fonn, a tha air a riochdachadh le Bees Nees Media, a chraoladh air BBC ALBA an ath-oidhche, Diluain 4 Cèitean aig 9f agus bidh e ri fhaotainn an uair sin air BBC iPlayer.
Tha Ofcom an-diugh air ainmeachadh gun deach Màiri Kidd ath-shuidheachadh air bòrd MG ALBA.
Chaidh moladh Ofcom airson an ath-shuidheachadh aontachadh le Leas Phrìomh Mhinisteir na h-Alba agus Rùnaire a’ Chaibineit airson Foghlam agus Sgilean, Iain Swinney, BPA. Tha seo an dèidh pròiseas measaidh a chaidh a stiùireadh le cathraiche MG ALBA agus agallamh ath-shuidheachaidh le Ofcom ann an Alba.
Tha Màiri an-dràsta na ball de Chomataidh Sgrùdaidh Bòrd MG ALBA. Tha i cuideachd na Ceannard Litreachais, Cànain agus Foillseachaidh aig Alba Chruthachail. Tòisichidh an dàrna teirm aice air bòrd MG ALBA air 1 Cèitean 2020 agus mairidh e airson ceithir bliadhna.
Mar a chaidh ainmeachadh le Ofcom anns an Dùbhlachd 2019, bidh Ceit-Anna NicLeòid a’ tòiseachadh na ball air bòrd MG ALBA, is i cuideachd gu bhith a’ tòiseachadh 1 Cèitean 2020.
Tha MG ALBA a’ coimhead air adhart ri fàilte a chur air Ceit-Anna, a tha na neach-lagha a thogadh ann an Leòdhas agus aig a bheil a’ Ghàidhlig bho thùs.
Tha MG ALBA a’ fàgail soraidh slàn le Jo NicDhòmhnaill agus Daibhidh Brew, a tha air na dreuchdan aca air a’ bhòrd a leigeil dheth an-diugh (30 Giblean), agus a’ toirt taing dhaibh airson an cuid obrach thairis air na bliadhnaichean. Bha an dithis aca nan cathraichean air comataidhean agus bidh MG ALBA gu mòr ag ionndrainn an cuid eòlais agus sgilean.
Bheir clàran BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal fiosrachadh, taic agus cur-seachad do luchd-amhairc agus do luchd-èisteachd aig an àm neo-àbhaisteach a tha seo. Bidh na seirbhisean a’ lìbhrigeadh prògraman Naidheachd, Foghlaim agus pailteas stuthan Chloinne, Ceòl, Spòrs agus Creideamh thar ùrlaran gus dèanamh cinnteach gu bheil taic is companas aig an luchd-amhairc nuair a dh’fheumas iad e.
Naidheachdan: tha na naidheachdan Gàidhlig, a’ gabhail a-steach air-loidhne agus air na meadhanan sòisealta, air leth cudromach agus tha sgiobaidhean nan naidheachdan ag obair gus dèanamh cinnteach gu lean prògraman agus gu bheil na prìomh theachdaireachdan furasta an lorg agus an co-roinn.
Bho Dhiluain 30 Màrt, an cois naidheachdan An Là bidh fiosrachadh bho choimhearsnachdan a thuilleadh air prògram goirid ùr, thar-ùrlar, A-staigh, a bhios a’ taisbeanadh seallaidhean pearsanta dhaoine bho thall ’s a-bhos mu mar a tha a’ dol leotha le fèin-aonarachd agus a’ fuireach a-staigh.
Air Radio nan Gàidheal, bidh Aithris na Maidne a’ tòiseachadh aig an àm àbhaisteach, 0730 agus a’ dol gu Prògram Choinnich aig 0830 gus leantainn le meòrachadh is deasbad air cuspairean an là.
Foghlam/Clann: tha BBC ALBA a’ trusadh cruinneachadh de phrògraman cur-seachad is foghlaim airson clann a bhios air an t-seanail TBh, air an iPlayer agus air YouTube. A-màireach (31 Màrt) bidh a’ chiad chruinneachadh a’ nochdadh air an iPlayer, le taghadh de dh’obair an sgrìobhaiche ainmeil chloinne, Julia Donaldson. Bidh am fios as ùire mun seo air duilleagan mheadhanan sòisealta MG ALBA agus BBC ALBA sna làithean air thoiseach.
Creideamh: bidh stuthan ùra, a thuilleadh air seirbhisean bhon tasglann, air BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal. Bho 29 Màrt, gach Didòmhnaich bidh uair a thìde de phrògraman creideimh bho 1850-2000 air BBC ALBA. ’S ann bho Àrd-Eaglais na h-Aoidhe san Òban a thàinig a’ chiad seirbheis, leis An Athair Dòmhnall MacAoidh nach maireann aig ceann na seirbheis. Tha sin ri fhaicinn a-nis air an iPlayer.
Spòrs: bidh BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal a’ cumail prògraman spòrs agus dibhearsain sa chlàr. Gach Disathairne bho 4 Giblean aig 1800, bidh sreath ùr le taghadh bho phrògraman spòrs eadar-dhealaichte, a’ tòiseachadh le rugbaidh nam ban. Leanaidh Spòrs na Seachdain air Radio nan Gàidheal, a’ togail deasbad beothail, fiosraichte air iomadh chuspair spòrs gach madainn Disathairne aig 0900. Agus bidh BBC ALBA a’ toirt sùil air ‘geamaichean òir’ bhon tasglann sna seachdainean air thoiseach.
Cultar: bidh sreath ùr a’ tighinn, a’ cleachdadh teicneòlas gus luchd-ciùil an Alba agus air feadh an t-saoghail a thoirt còmhla agus a-steach gu ar dachannan bho na dachannan aca-san. Bidh Robert Robertson cuideachd ma sgaoil agus a’ rùileach san tasglann, gus toirt thugainn an taghadh aige de luchd-ciùil thar nam bliadhna.
Tha riochdairean BBC ALBA ag obair gu dìcheallach a’ deasachadh stuth ùr ann an dòighean ùra cruthachail gus dèanamh cinnteach gus am bi pailteas aig an luchd-amhairc ri fhaicinn agus ri èisteachd ris sna seachdainean agus mìosan air thoiseach.
Thuirt Mairead Màiri Mhoireach, Ceannard Craoladh Gàidhlig a’ BhBC: “Ag obair cuide ri ar com-pàirtiche MG ALBA agus le riochdairean air feadh Alba, tha sinn airson dèanamh cinnteach gu bheil ar seirbheisean Gàidhlig freagarrach agus sùbailte aig an àm-sa, a’ tairgse raon farsaing de sheirbheisean. Tha e na phrìomhachas gum bi sinn a’ lìbhrigeadh naidheachdan gu cunbhalach agus gu h-èifeachdach; gu bheil sinn a’ tabhann chothroman airson cnuasachadh spioradail; gu bheil goireasan airson daoine òga rim faighinn ann an àiteachan freagarrach agus gu bheil sinn a’ tabhann cuideachd agus cur-seachad fhad ’s a tha sinn a’ fuireach am broinn an taighe.”
Tha trì deug prògraman Gàidhlig bho BhBC ALBA agus BBC Radio nan Gàidheal air an ainmeachadh air geàrr-liosta Fèis nam Meadhanan Ceilteach 2020.
Am measg prògraman BBC ALBA air a’ gheàrr-liosta bha Cèilidh na Bliadhn’ Ùire, FUNC agus Tha thu air Aigeann m’ Inntinn.
Tha BBC Radio nan Gàidheal aon uair eile ainmichte airson duais Stèisean Rèidio na Bliadhna, le prògraman leithid Bailtean fo Bhròn agus Beag air Bheag air a’ gheàrr-liosta.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Susbaint Ioma-Ùrlair aig MG ALBA, am buidheann a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an com-pàirteachas leis a’ BhBC: “Tha e tlachdmhor a bhith a’ faicinn susbaint Ghàidhlig a bhith a’ faighinn aithne. Tha fios againn gu bheil na prògraman seo air còrdadh gu mòr ri ar luchd-amhairc agus tha an aithne seo cho cudromach dhuinn. Meal-a-naidheachd chun a h-uile duine.”
Thèid Fèis nam Meadhanan Ceilteach a chumail am-bliadhna ann an Quimper sa Bhreatainn Bhig bho 2-4 Ògmhios.
Prògraman BBC ALBA a th’ air geàrr-liosta na bliadhna-sa:
Dealbhachadh-beò
Tha thu air Aigeann m’ Inntinn (Riochdaichte le Am Bocsa)
Ealain
Colin MacLeod, When it Kicks in (Riochdaichte le MacTV)
Prògraman Chloinne
Lòn le Linda (Riochdaichte le BBC Gàidhlig)
Comadaidh
FUNC (Riochdaichte le The Woven Thread)
Dibhearsan
Cèilidh na Bliadhn’ Ùire (Riochdaichte le BBC Gàidhlig)
Eachdraidh
Gaisgich Òga an Dàrna Cogaidh (Riochdaichte le LOOKSFilms + Solus Productions)
A thuilleadh air a bhith ainmichte mar Stèisean Rèidio na Bliadhna, tha grunnan phrògraman BBC Radio nan Gàidheal cuideachd air a’ gheàrr-liosta thar gnèithean rèidio:
Prògram-aithris Rèidio
Bailtean fo Bhròn
Santa Maria III a’ Seòladh Dhachaigh
Prògram Iriseach Rèidio
Beag air Bheag
Prògram Ciùil Rèidio (Beò)
A’ Mire ri Mòr aig a’ Mhòd
Sruth na Maoile
Prògram Spòrs Rèidio
ley Thistle Inbhir Nis aig 25 Spòrs na Seachdain
