Bidh cuirm-ciùil traidiseanta ga chumail air-loidhne le Fèis Rois oidhche Dhòmhnaich (3 Cèitean), agus ceòladairean aithnichte a’ gabhail pàirt mar chomharra air Fèis Rois nan Inbheach 30 bliadhna a ruigsinn.
Bidh taghadh den luchd-ciùil as aithnichte san t-saoghal thraidiseanta, a ghabh pàirt anns a’ chuirm bho na dachannan aca fhèin, rim faicinn a-rithist oidhche Luain airson clach-mìle na Fèise a chomharrachadh, le prògram sònraichte air BBC ALBA.
Bha Fèis Rois airson cuirm cheart a chur air dòigh le aodainn aithnichte na fèise, ach ri linn suidheachadh a’ Choròna-bhìorais, cha b’ urrainn dha sin tachairt. Na àite, chuir iad romhpa an deireadh-sheachdain seo de cheòl is dibhearsain a chumail air-loidhne.
’S i an t-seinneadair Joy Dunlop a bhios aig stiùir a’ phrògraim air BBC ALBA, a’ toirt thugainn na criomagan as fheàrr bhon chuirm mhòr air-loidhne, a mhaireas trì uairean a thìde.
Bidh ainmean mòra an t-saoghal chiùil thraidiseanta ann an Alba a’ nochdadh sa chuirm; Chithear Dòmhnall Seathach agus Karen NicMhathain; seòid ceòl-dannsa na Gàidhealtachd Iain MacPhàrlain agus Ingrid NicEanruig; seinneadairean Gàidhlig Mischa Nic a’ Phearsain, agus Brian Ó hEadhra agus Fiona NicChoinnich, am measg eile.
Thuirt Ceannard Fèis Rois, Fiona Dalgetty: “Tha sinn air ar dòigh gu bheil BBC ALBA a’ cumail taic ri na tha sinn a’ dèanamh gus 30 bliadhna den fhèis a chomharrachadh a thoirt do luchd-amhairc farsaing, agus cuideachd airson cuid den tàlant mhìorbhaileach a tha Fèis Rois air àiteacheadh thar nam bliadhna a thoirt gu aire an t-sluaigh. Tha e daonnan math barrachd aire a thoirt gu iomairt a tha air a dhol bho neart gu neart thairis air na trì deicheadan mu dheireadh, agus chuireadh sinn fàilte ro dhuine sam bith faighinn an sàs anns na gnothaichean air-loidhne a th’ againn an-dràsta.”
Thuirt Mairead Chamshron, Deasaiche Seanail aig MG ALBA, a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC: “Tha BBC ALBA a-riamh air a bhith ag amas air iomairtean coimhearsnachd, gu h-àraid anns na h-ealain, a thoirt gu aire dhaoine, agus tha luach gun shamhla air a bhith ann bho bhith ag obair le Fèis Rois air a’ phròiseact seo – tha diofar luchd-amhairc gan toirt còmhla, aig àm nuair a tha e gu math soirbh do dhaoine a bhith a’ faireachdainn air an sgaradh bho chèile”.
Thèid a’ chuirm mhòr 3 uairean a thìde a shealltainn air Facebook Fèis Rois, Didòmhnaich 3 Cèitean bho 8f. Gheibhear barrachd mu dheidhinn Fèis Rois air an làrach aca, www.feisrois.org, agus chithear a’ chuirm beò air an duilleag Facebook aca, an seo: www.facebook.com/feisrois
Thèid Fèis Rois | Bheir Dhomh am Fonn, a tha air a riochdachadh le Bees Nees Media, a chraoladh air BBC ALBA an ath-oidhche, Diluain 4 Cèitean aig 9f agus bidh e ri fhaotainn an uair sin air BBC iPlayer.
Tha Ofcom an-diugh air ainmeachadh gun deach Màiri Kidd ath-shuidheachadh air bòrd MG ALBA.
Chaidh moladh Ofcom airson an ath-shuidheachadh aontachadh le Leas Phrìomh Mhinisteir na h-Alba agus Rùnaire a’ Chaibineit airson Foghlam agus Sgilean, Iain Swinney, BPA. Tha seo an dèidh pròiseas measaidh a chaidh a stiùireadh le cathraiche MG ALBA agus agallamh ath-shuidheachaidh le Ofcom ann an Alba.
Tha Màiri an-dràsta na ball de Chomataidh Sgrùdaidh Bòrd MG ALBA. Tha i cuideachd na Ceannard Litreachais, Cànain agus Foillseachaidh aig Alba Chruthachail. Tòisichidh an dàrna teirm aice air bòrd MG ALBA air 1 Cèitean 2020 agus mairidh e airson ceithir bliadhna.
Mar a chaidh ainmeachadh le Ofcom anns an Dùbhlachd 2019, bidh Ceit-Anna NicLeòid a’ tòiseachadh na ball air bòrd MG ALBA, is i cuideachd gu bhith a’ tòiseachadh 1 Cèitean 2020.
Tha MG ALBA a’ coimhead air adhart ri fàilte a chur air Ceit-Anna, a tha na neach-lagha a thogadh ann an Leòdhas agus aig a bheil a’ Ghàidhlig bho thùs.
Tha MG ALBA a’ fàgail soraidh slàn le Jo NicDhòmhnaill agus Daibhidh Brew, a tha air na dreuchdan aca air a’ bhòrd a leigeil dheth an-diugh (30 Giblean), agus a’ toirt taing dhaibh airson an cuid obrach thairis air na bliadhnaichean. Bha an dithis aca nan cathraichean air comataidhean agus bidh MG ALBA gu mòr ag ionndrainn an cuid eòlais agus sgilean.
Bheir clàran BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal fiosrachadh, taic agus cur-seachad do luchd-amhairc agus do luchd-èisteachd aig an àm neo-àbhaisteach a tha seo. Bidh na seirbhisean a’ lìbhrigeadh prògraman Naidheachd, Foghlaim agus pailteas stuthan Chloinne, Ceòl, Spòrs agus Creideamh thar ùrlaran gus dèanamh cinnteach gu bheil taic is companas aig an luchd-amhairc nuair a dh’fheumas iad e.
Naidheachdan: tha na naidheachdan Gàidhlig, a’ gabhail a-steach air-loidhne agus air na meadhanan sòisealta, air leth cudromach agus tha sgiobaidhean nan naidheachdan ag obair gus dèanamh cinnteach gu lean prògraman agus gu bheil na prìomh theachdaireachdan furasta an lorg agus an co-roinn.
Bho Dhiluain 30 Màrt, an cois naidheachdan An Là bidh fiosrachadh bho choimhearsnachdan a thuilleadh air prògram goirid ùr, thar-ùrlar, A-staigh, a bhios a’ taisbeanadh seallaidhean pearsanta dhaoine bho thall ’s a-bhos mu mar a tha a’ dol leotha le fèin-aonarachd agus a’ fuireach a-staigh.
Air Radio nan Gàidheal, bidh Aithris na Maidne a’ tòiseachadh aig an àm àbhaisteach, 0730 agus a’ dol gu Prògram Choinnich aig 0830 gus leantainn le meòrachadh is deasbad air cuspairean an là.
Foghlam/Clann: tha BBC ALBA a’ trusadh cruinneachadh de phrògraman cur-seachad is foghlaim airson clann a bhios air an t-seanail TBh, air an iPlayer agus air YouTube. A-màireach (31 Màrt) bidh a’ chiad chruinneachadh a’ nochdadh air an iPlayer, le taghadh de dh’obair an sgrìobhaiche ainmeil chloinne, Julia Donaldson. Bidh am fios as ùire mun seo air duilleagan mheadhanan sòisealta MG ALBA agus BBC ALBA sna làithean air thoiseach.
Creideamh: bidh stuthan ùra, a thuilleadh air seirbhisean bhon tasglann, air BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal. Bho 29 Màrt, gach Didòmhnaich bidh uair a thìde de phrògraman creideimh bho 1850-2000 air BBC ALBA. ’S ann bho Àrd-Eaglais na h-Aoidhe san Òban a thàinig a’ chiad seirbheis, leis An Athair Dòmhnall MacAoidh nach maireann aig ceann na seirbheis. Tha sin ri fhaicinn a-nis air an iPlayer.
Spòrs: bidh BBC ALBA agus Radio nan Gàidheal a’ cumail prògraman spòrs agus dibhearsain sa chlàr. Gach Disathairne bho 4 Giblean aig 1800, bidh sreath ùr le taghadh bho phrògraman spòrs eadar-dhealaichte, a’ tòiseachadh le rugbaidh nam ban. Leanaidh Spòrs na Seachdain air Radio nan Gàidheal, a’ togail deasbad beothail, fiosraichte air iomadh chuspair spòrs gach madainn Disathairne aig 0900. Agus bidh BBC ALBA a’ toirt sùil air ‘geamaichean òir’ bhon tasglann sna seachdainean air thoiseach.
Cultar: bidh sreath ùr a’ tighinn, a’ cleachdadh teicneòlas gus luchd-ciùil an Alba agus air feadh an t-saoghail a thoirt còmhla agus a-steach gu ar dachannan bho na dachannan aca-san. Bidh Robert Robertson cuideachd ma sgaoil agus a’ rùileach san tasglann, gus toirt thugainn an taghadh aige de luchd-ciùil thar nam bliadhna.
Tha riochdairean BBC ALBA ag obair gu dìcheallach a’ deasachadh stuth ùr ann an dòighean ùra cruthachail gus dèanamh cinnteach gus am bi pailteas aig an luchd-amhairc ri fhaicinn agus ri èisteachd ris sna seachdainean agus mìosan air thoiseach.
Thuirt Mairead Màiri Mhoireach, Ceannard Craoladh Gàidhlig a’ BhBC: “Ag obair cuide ri ar com-pàirtiche MG ALBA agus le riochdairean air feadh Alba, tha sinn airson dèanamh cinnteach gu bheil ar seirbheisean Gàidhlig freagarrach agus sùbailte aig an àm-sa, a’ tairgse raon farsaing de sheirbheisean. Tha e na phrìomhachas gum bi sinn a’ lìbhrigeadh naidheachdan gu cunbhalach agus gu h-èifeachdach; gu bheil sinn a’ tabhann chothroman airson cnuasachadh spioradail; gu bheil goireasan airson daoine òga rim faighinn ann an àiteachan freagarrach agus gu bheil sinn a’ tabhann cuideachd agus cur-seachad fhad ’s a tha sinn a’ fuireach am broinn an taighe.”
Tha trì deug prògraman Gàidhlig bho BhBC ALBA agus BBC Radio nan Gàidheal air an ainmeachadh air geàrr-liosta Fèis nam Meadhanan Ceilteach 2020.
Am measg prògraman BBC ALBA air a’ gheàrr-liosta bha Cèilidh na Bliadhn’ Ùire, FUNC agus Tha thu air Aigeann m’ Inntinn.
Tha BBC Radio nan Gàidheal aon uair eile ainmichte airson duais Stèisean Rèidio na Bliadhna, le prògraman leithid Bailtean fo Bhròn agus Beag air Bheag air a’ gheàrr-liosta.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Susbaint Ioma-Ùrlair aig MG ALBA, am buidheann a tha a’ lìbhrigeadh BBC ALBA ann an com-pàirteachas leis a’ BhBC: “Tha e tlachdmhor a bhith a’ faicinn susbaint Ghàidhlig a bhith a’ faighinn aithne. Tha fios againn gu bheil na prògraman seo air còrdadh gu mòr ri ar luchd-amhairc agus tha an aithne seo cho cudromach dhuinn. Meal-a-naidheachd chun a h-uile duine.”
Thèid Fèis nam Meadhanan Ceilteach a chumail am-bliadhna ann an Quimper sa Bhreatainn Bhig bho 2-4 Ògmhios.
Prògraman BBC ALBA a th’ air geàrr-liosta na bliadhna-sa:
Dealbhachadh-beò
Tha thu air Aigeann m’ Inntinn (Riochdaichte le Am Bocsa)
Ealain
Colin MacLeod, When it Kicks in (Riochdaichte le MacTV)
Prògraman Chloinne
Lòn le Linda (Riochdaichte le BBC Gàidhlig)
Comadaidh
FUNC (Riochdaichte le The Woven Thread)
Dibhearsan
Cèilidh na Bliadhn’ Ùire (Riochdaichte le BBC Gàidhlig)
Eachdraidh
Gaisgich Òga an Dàrna Cogaidh (Riochdaichte le LOOKSFilms + Solus Productions)
A thuilleadh air a bhith ainmichte mar Stèisean Rèidio na Bliadhna, tha grunnan phrògraman BBC Radio nan Gàidheal cuideachd air a’ gheàrr-liosta thar gnèithean rèidio:
Prògram-aithris Rèidio
Bailtean fo Bhròn
Santa Maria III a’ Seòladh Dhachaigh
Prògram Iriseach Rèidio
Beag air Bheag
Prògram Ciùil Rèidio (Beò)
A’ Mire ri Mòr aig a’ Mhòd
Sruth na Maoile
Prògram Spòrs Rèidio
ley Thistle Inbhir Nis aig 25 Spòrs na Seachdain
Tha MG ALBA air foillseachadh an tuilleadh susbaint airson BBC ALBA, nam measg co-riochdachadh Chanèidianach ùr san amharc airson 2021.
Bha MacTV à Steòrnabhagh soirbheachail ann a bhith a’ gleidheadh £28.5k ann am maoineachadh leasachaidh airson pròiseact àrd-amasach eadar-nàiseanta leis an tiotal obrachaidh Secrets in the Peat.
Tha an Canada-Scotland Co-development Incentive for Television and Digital Media Content maoinichte le Maoin Mheadhain Chanada agus Iomairt na Gàidhealtachd ’s nan Eilean (le taic bho Sgrion Alba).
Tha seo a’ leantainn in-ionmhas aig an toiseach de £5k tron Mhaoin Cheilteach Eadar-nàiseanta – air a thaiceachadh le MG ALBA agus TG4 – aig deireadh 2019.
Thuirt Seumas Mac an t-Sagairt, Ceannard Riochdachaidh agus Leasachaidh aig MacTV:
“Tha aontaidhean leithid seo a’ cuideachadh le mòr-mhiann MacTV airson an tuilleadh fàs agus meudachadh a dhèanamh san sgèile de na tha sinn gu ruige seo air a choileanadh tro obrachadh le BBC ALBA agus ar co-obrachadh eadar-nàiseanta soirbheachail a tha a’ sìor fhàs.
“Tha seo a-nis a’ ceadachadh dhuinn tagradh sònraichte agus làidir a chur a-steach airson Secrets in the Peat gus a thoirt don mhargaidh eadar-nàiseanta.”
Cuideachd, dh’fhoillsich MG ALBA, am buidheann a tha a’ ruith BBC ALBA ann an co-bhanntachd leis a’ BhBC, gu bheil aontaidhean eadar-nàiseanta air susbaint a bharrachd le luach £8m a chruthachadh airson seanail Ghàidhlig na h-Alba.
Chaidh seo ainmeachadh aig an aon àm ’s a bha Leas-Phrìomh Mhinistear, John Swinney, a’ tadhal air oifis MG ALBA ann an Steòrnabhagh. Thuirt e:
“’S e naidheachd air a bheileas a’ cur fàilte a tha seo agus tha e mar theisteanas air an obair chudromach a tha MG ALBA a’ dèanamh gus taic a chuir ris a’ Ghàidhlig agus airson a brosnachadh.”
Tha an stuth ùr mar thoradh air grunnan bhliadhnaichean de dh’oidhirp le MG ALBA agus an cuid sholaraichean ann a bhith a’ leasachadh cho-bhanntachdan eadar-nàiseanta stèidhichte air cùmhnantan fad-ùine leis a’ chraoladair.
Airson luchd-amhairc BBC ALBA, tha na h-aontaidhean a’ ciallachadh prògraman ùra a bhiodh do-dhèante an dèanamh bho thaobh ionmhais. Airson riochdairean ùr-ghnàthach BBC ALBA, tha e a’ ciallachadh fàs ann an lìonraidhean eadar-nàiseanta, le cothrom an tuilleadh malairt a dhèanamh sna dùthchannan seo, a thuilleadh air na margaidean dùthchail aca fhèin.
Thuirt Deasaiche Seanail MG ALBA, Mairead Chamshron:
“Tha a bhith ag obair le com-pàirtichean eadar-nàiseanta a’ toirt cothrom a bhith ag ionnsachadh bho chàch a chèile agus a’ ciallachadh gu bheil BBC ALBA uidheamaichte gus a bhith a’ cruthachadh pròiseactan àrd-amasach ùra a bhios gu maith a’ ghnìomhachais air fad agus aig a’ cheann-thall, gu maith ar luchd-amhairc.”
A-nis, bidh MacTV a’ leasachadh Secrets in the Peat còmhla ris a’ chom-pàirtiche riochdachaidh Chanèidianach Cineflix, stèidhichte ann am Montreal, le dùil gun tèid an t-sreath a riochdachadh ann an 2021.
Bidh an t-sreath a’ rannsachadh seann dhìomhaireachdan nam monaidhean agus an dàimh sònraichte a th’ aig coimhearsnachdan riutha.
Seo an t-soirbheas eadar-nàiseanta as ùire airson a’ chompanaidh seo stèidhichte ann an Steòrnabhagh, a chruthaich ann an co-bhanntachd leis a’ chompanaidh riochdachaidh Chuimreach Cwmni Da, an t-sreath An Làn/Tide, mu eachdraidh nàdarrach. Maoinichte le BBC Northern Ireland, S4C, BBC ALBA, TG4 agus LIC China, bhuannaich Tide duais airgid aig na China Dragon Awards san Dàmhair 2019.
San t-Samhain 2019, dh’fhoillsich MacTV agus Cwmni Da cuideachd co-obrachadh leis a’ chraoladair Korean JTV agus bho chom-pàirtean An Làn/Tide gus sreath ùr de phrògraman-aithris a riochdachadh. Thèid Rain Stories a cho-riochdachadh le Below the Radar ann an Beul Feirste le dùil ri ionmhas agus riochdachadh as t-Earrach 2020 agus dùil ri chraoladh air BBC ALBA ann an 2021.
Tha MacTV an ceartuair air sreath a lìbhrigeadh – Thar na Loidhne/Crossing the Line – a’ toirt sùil air cluicheadairean òga, gealltanach à Èirinn agus Alba agus air am fàs tha an spòrs sin air fhaicinn. Air a cho-riochdachadh le Crawford McCann ann an Beul Feirste le maoineachadh bho MG ALBA, TG4 agus an ILBF. Thèid a chraoladh air BBC ALBA bho 2/3/20 aig an àm a bhios Farpaisean Rugbaidh nam Ban nan Sia Nàiseanan a’ dol air adhart.
Thuirt Ealasaid Dhòmhnallach, Stiùiriche ùr Ro-innleachd & Chùisean Taoibh A-Muigh aig MG ALBA:
“Tha lèirsinn eadar-nàiseanta air a bhith aig MG ALBA airson grunnan bhliadhnaichean mar phàirt de ar ro-innleachd Lèirsinn agus tha an luach seo de £8m de nuadh-shusbaint a’ sealltainn cho soirbheachail ’s a tha sinn air a bhith le sin.”
Tha TG4 toilichte a bhith ag obair le BBC ALBA gus cuirm nan duaisean bliadhnail agus taisbeanadh de cheòl thraidiseanta Èireannach, GRADAM CEOIL TG4, a thoirt beò gu dachannan ann an Alba agus an Rìoghachd Aonaichte airson a’ chiad turas. Thèid Gradam Ceoil a shealltainn beò air an dà chuid TG4 agus BBC ALBA aig 9.30f air oidhche Didòmhnaich, bho thalla Waterfront Beul Feirste agus bidh e cuideachd air BBC iPlayer agus air feadh an t-saoghail air cluicheadair TG4 aig TG4.ie
Chuir Àrd-Stiùiriche TG4, Ailean Esslemont fàilte air a’ cho-obrachadh seo eadar TG4 agus BBC ALBA:
“Mar craoladair phoblach Gaeilge na h-Èireann, tha e na amas do TG4 ruigse susbaint agus cultarail Gaeilge àrdachadh gu luchd-amhairc air feadh an t-saoghail. Tha an co-obrachadh seo le BBC ALBA am-bliadhna a’ toirt cothrom do luchd-amhairc ann an Alba agus an Rìoghachd Aonaichte a bhith a’ comharrachadh an ceòl traidiseanta Èireannach às fheàrr beò air an oidhche.”
Thuirt Deasaiche Seanail BBC ALBA, Mairead Chamshron:
“The co-bhanntachd luachmhor air a bhith ann eadar BBC ALBA agus TG4 air co-riochdachadh thairis air na bliadhnaichean ach seo a’ chiad co-chraoladh de thachartas ciùil beò. Agus tha sinn gu mòr a’ coimhead air adhart gus oidhche beothail de ceòl traidiseanta na h-Èireann a shealltainn gu luchd-amhairc na Rìoghachd Aonaichte.”
’S e seanail telebhisein Gaeilge le reachdas neo-eisimeileach a th’ ann an TG4 (Teilifís na Gaeilge). Thòisich an t-seanail a’ craoladh ann an 1996. ’S e seanail free-to-air a th’ ann an TG4, le luchd-amhairc ri lorg air feadh na h-Èireann. An-dràsta ’s e an 6mh seanail as motha a tha a’ còrdadh ri daoine ann an Èirinn, air thoiseach air BBC 2 agus Channel 4.
’S e co-bhanntachd eadar MG ALBA agus am BBC a th’ ann am BBC ALBA, seanail Ghàidhlig na h-Alba a thòisich a’ craoladh ann an 2008.
Tha boireannaich a’ gabhail prìomhachas aig duaisean na bliadhna, le ‘Ceòladair na Bliadhna’, ‘Ceòladair Òg na Bliadhna’ agus ‘Sgrìobhaiche-ciùil na Bliadhna’ uile a’ dol gu ceòladairean boireann. ’S e Harper Kelly à Westport, Siorrachd Mayo buannaiche ‘Ceòladair na Bliadhna’ aig TG4, aon de na buannaichean as òige a-riamh. Tha cluicheadair na fìdhle agus an cello, Sharon Howley à Kilfenora, Siorrachd Clare air a taghadh mar ‘Ceòladair Òg na Bliadhna’ 2019, agus i air a bogadh ann an ceòl thraidiseanta bhon a bha i òg am measg teaghlach le dualchas ceòlmhor.
Tha Lillis Ó Laoire, a bhuannaich aon de na prìomh dhuaisean airson seinn sean-nòs dà thuras, Corn Uí Riada ann an 1991 agus 1994 am-bliadhna ainmichte mar Seinneadair na Bliadhna.
Am measg nam buannaichean eile tha Duais Urram Beatha a’ dol gu Séamus Connolly, Duais Sònraichte a’ dol gu Ned Kelly à Nenagh agus tha ‘Sgrìobhaiche Ciùil na Bliadhna’ a’ dol gu Josephine Marsh.
’S e Gradam Ceoil am prìomh sgeama dhuaisean bliadhnail ann an ceòl traidiseanta, le tachartas na bliadhna seo gu bhith air a chraoladh beò air TG4 à Beul Feirste Didòmhnaich 23 Gearran, ri linn taic bhon ILBF. Bidh cuid de phrìomh rionnagan thar ciùil, film, spòrs agus daoine bhon mhòr shluagh cruinn còmhla ann am Beul Feirste air an deireadh sheachdain seo airson duaisean ciùil
Gradam Ceoil 2020, a ghabhas àite ann an Talla Waterfront Didòmhnaich 23 Gearran. Am measg na bhios air an àrd-ùrlar aig na duaisean eadar-nàiseanta bidh aoighean leithid Adrian Dunbar, Jarlath Burns agus Deirdre Hargey. Am measg na bhios air an àrd-ùrlar bidh Beoga, a cho-obraich le Ed Sheeran ann an 2017 air ‘Galway Girl’.
Seo na thuirt Beoga mu bhith a’ seinn aig an tachartas agus mu bhith a’ tilleadh a Bheul Feirste:
“Tha sinn air ar dòigh glan a bhith an sàs san 23mh Gradam Ceoil. Tha sinn pròiseil a bhith an lùib tachartas cho cudromach a tha a’ comharrachadh luchd-ciùil tàlantach à Èirinn agus bho air feadh an t-saoghail agus tha sinn air ghoil gus a bhith air àrd-ùrlar Talla Waterfront Hall air 23 Gearran.
“Le coltas deagh oidhche tha sinn a’ coimhead air adhart gu mòr ri bhith a’ cluich ann am Beul Feirste air an oidhche.”
Airson an tuilleadh fiosrachaidh faic www.gradam.ie no Facebook agus Twitter @GradamCeoil @bbcalba #Gradam
Tha daoine òga às iomadh ceàrnaidh de na h-Eileanan an Iar a bha an sàs anns na Stailcean Gnàth-shìde a’ nochdadh anns an fhilm AN-DRÀSTA! le Urras Oighreachd Ghabhsainn.
Tha am film stèidhichte air a’ bhuaidh a bheir atharrachadh na gnàth-shìde air na coimhearsnachdan aca fhèin agus air coimhearsnachdan eile air feadh an t-saoghail agus a’ brosnachadh dhaoine a thighinn an sàs ann an iomairtean Atharrachadh na Gnàth-shìde.
Bha Liam Crouse à Uibhist an sàs anns an fhilm. Thuirt Liam: “Tha na h-Eileanan an Iar mar aon de na ciad àiteachan an Alba air an toir atharrachadh sa ghnàth-shìde agus èirigh àirde na mara buaidh. Tha àiteachan leithid Am Bràighe ann an Leòdhas agus Cille Pheadair ann an Uibhist a Deas ann am fìor chunnart ri linn sìde nas gàbhaidh a thig nas trice. Bha AN-DRÀSTA na chuideachadh airson an cunnart seo a shealltainn do luchd-poilitigs, muinntir nan eileanan agus a’ mhòr-shluagh.”
Mar dhuais, gheibh Urras Oighreachd Ghabhsainn – oighreachd ann an taobh an iar-thuath Leòdhais a bhuineas don choimhearsnachd, £1,000 airson a chosg air uidheam film.
Thuirt Louise Senior aig Urras Oighreachd Ghabhsainn: “Tha na daoine òga a chosg an cuid ùine is neart air an fhilm nan adhbhar brosnachaidh dhuinn uile agus tha sinn fhèin cho toilichte gu bheilear ag aithneachadh an cuid dìchill leis an duais seo. ’S e obair sgioba a bh’ ann, mar sin, feumaidh sinn a thighinn cruinn còmhla feuch ciamar a chuireas sinn an t-airgead a bhuannaich sinn gu feum dhuinn uile.”
’S i Bun-sgoil Stafainn anns an Eilean Sgitheanach a choisinn duais Roghainn an t-Sluaigh ann an co-fharpais theann am-bliadhna. Bha iad air iomairt mhòr air-loidhne a chur an sàs às an d’ fhuair iad 1200 bhòt. Tha an sanas turasachd èibhinn aca, Fàilte don Eilean, a’ toirt seachad comhairle phrataigeach do luchd-turais air mar bu chòir dhaibh an giùlan fhèin nuair a thig iad don eilean.
Thuirt Ceit Fhoirbeis, BPA, a tha na Ministear an Ionmhais Phoblaich agus na h-Eaconamaidh Didseataich, an dèidh dhi an duais a thoirt seachad: “Chòrd duaisean FilmG rium gu mòr air oidhche anns an deach beairteas de thàlant Gàidhlig agus sgilean sgrìobhaidh is film na Gàidhlig a thaisbeanadh. Bha e na adhbhar toileachais dhomh Duais Roghainn an t-Sluaigh a thoirt seachad do Bhun-sgoil Stafainn airson sealladh ùr èibhinn de chomhairle thurasachd a shealltainn dhuinn.”
Tha FilmG air a lìbhrigeadh le MG ALBA agus leis a’ chompanaidh mheadhanan Cànan Graphics Studio, a tha stèidhichte san Eilean Sgitheanach, airson tàlant anns na meadhanan Gàidhlig a bhrosnachadh. Tha FilmG na bhun-stèidh do dh’iomadh duine ann an saoghal film is telebhisein Gàidhlig bhon a chaidh a chur air chois o chionn 12 bhliadhna.
Thuirt am Manaidsear Leasachadh Gnìomhachais aig Cànan Graphics Studio, Garry Noakes: “Bha dùbhlan ro na britheamhan airson nan filmichean a bhuannaich a thaghadh. Meal a naidheachd air a h-uile duine a ghabh pàirt anns na filmichean agus a dh’fhàg FilmG cho soirbheachail.”
Thuirt Murchadh MacSuain, a tha na Mhanaidsear Conaltraidh aig MG ALBA: “Tha buaidh FilmG air a dhol am meud agus filmichean ann air cùisean cudromach ach tha spòrs is dibhearsan rim faicinn an lùib cruthachadh na susbaint Gàidhlig cuideachd. Bha cuirm na bliadhna-sa math dha-rìribh is sinn a’ taisbeanadh na tha romhainn anns na meadhanan Gàidhlig agus tha fadachd orm fhìn ri tuilleadh fhaicinn bhon a h-uile duine a bha an sàs ann.”
Choisinn Meabh NicCoinnich à Uibhist, a tha a’ nochdadh anns an fhilm, àite air geàrr-liosta Cleasaiche As Fheàrr cuideachd ach ‘s iad Euan MacDhòmhnaill agus Lachlan Peel à Dùn Èideann a ghlèidh an duais luach £200 le chèile leis an fhilm le Lachlan, Àrdan is Aineolas: Soidhnichean. Bha Lachlan, a bhuannaich duais an-uiridh, air ainmeachadh anns na roinnean Film as Fheàrr agus Film Oileanach as Fheàrr leis an fhilm, a thug sùil èibhinn air na dh’fhàgas cuid a dhaoine feargach mu shoidhnichean Gàidhlig.
’S i Shannon NicIllEathain à Tobar Mhoire a ghlèidh Film as Fheàrr agus duais luach £1000 leis an fhilm aithriseach, Seònaid, a tha a’ toirt sùil air beatha Sheònaid NicDhòmhnaill a th’ air a beatha a chur seachad a’ brosnachadh na Gàidhlig ann am Muile. Bha Shannon air a h-ainmeachadh anns an roinn Film Dùthchais as Fheàrr cuideachd.
Chaidh an duais Film Oileanach as Fheàrr agus £1000 a bhuannachadh le Joseph Flower à Dùn Bàrr leis an fhilm, Sgiùradh, a tha stèidhichte air sgeul traidiseanta mu bhean-nighe ach tha car san sgeul. Chan eil a’ Ghàidhlig aig Joseph fhathast ach tha Gàidhlig gu leòr aig a phiuthar, Izzy, a chaidh ainmeachadh air a’ gheàrr-liosta airson a cuid cleasachd san fhilm.
’S e Hamish MacLeòid à Glaschu a choisinn an duais Stiùiriche as Fheàrr sa Ghnìomhachas leis an fhilm aithriseach àibheiseach, Aig an Oir, a chaidh fhilmeadh air creag ann an Siorrachd Àir agus anns an deach àirde na creige a chlàradh le dròn. Bha Hamish air ainmeachadh anns an roinn Film as fheàrr cuideachd agus bidh an duais Stiùiriche as Fheàrr sa Ghnìomhachas a’ leigeil leis £2,500 a chosg air uidheam film.
Tha Mara Drysdale à Loch Carran air greis-obrach air pròiseact telebhisein tro HIE a bhuannachadh an dèidh dhi an duais Stiùiriche Ùr as Fheàrr a ghleidheadh. Tha am film aithriseach aice, Gualainn ri Gualainn, a’ toirt sùil air eachdraidh sgioba iomain Loch Carran agus cho cudromach ‘s a tha e don choimhearsnachd.
’S i Eilidh NicIain à Inbhir Pheofharain a bhuannaich Film Fòn-làimh as Fheàrr, an dèidh dhi an aon duais a bhuannachadh an-uiridh, an turas seo le Smuaintean an Diabhail, anns am faic sinn boireannach òg air slighe eadar ciall is mì-chiall. Chaidh Eilidh ainmeachadh air geàrr-liosta Cluiche as Fheàrr leis an fhilm seo cuideachd agus tha i air greis-obrach le BBC The Social a bhuannachadh mar dhuais.
’S e Siubhal Gu Sear le Anndra Cuimeanach à Geàrrloch an aon fhilm am-bliadhna a choisinn dà dhuais, Film Aithriseach as Fheàrr agus Duais Ghàidhlig nam Fileantach. Anns an fhilm, chì sinn Anndra a’ siubhal air feadh na h-Alba ann an aon latha air dà roth.
Chaidh Film as Fheàrr an Roinn na h-Òigridh a bhuileachadh air Acadamaidh Chùil Lodair an Inbhir Nis airson an fhilm èibhinn aca, Eilean nam Muc, anns a bheil tuathanach a’ feuchainn ri marag dhubh nas bàidheile a thoirt gu buil.
Choisinn Àrd-sgoil Àird nam Murchan ann an Àth Tharracail dà dhuais airson an dà fhilm aca am-bliadhna. Chaidh an sgoil ainmeachadh ceithir tursan uile gu lèir agus nach iad a bha airidh air an duais Riochdachadh Eadar-nàiseanta FilmG airson Reòite agus Duais Ghàidhlig an Luchd-ionnsachaidh airson An Cuach, na h-Iuchraichean agus an Dron.
’S i Alice Ghòrdan à Glaschu a choisinn an duais Filmeadair Òg as Fheàrr leis an fhilm inntinneach aice, An Losgann agus An Sgairp, a tha a’ toirt an luchd-amhairc air turas don taobh dhorcha de saoghal nam blogaichean. Chaidh Alice ainmeachadh air geàrr-liosta Cluiche as Fheàrr cuideachd airson a cuid cleasachd san fhilm le Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, Ar Solas.
Agus ’s e sgoilear eile aig Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, Conor Galbraith, a choisinn an duais Cluiche as Fheàrr mar Detective John Reid anns an dràma poilis, Fo Chasaid Muirt.
Chaidh an duais Riochdachadh as Fheàrr a bhuileachadh air Àrd-sgoil a’ Phluic ann an Siorrachd Rois airson an dràma eucoir aca, An Corp, anns a bheil murt is amharas air an taobh siar.
Ghlèidh Sgoil an Rubha ann an Eilean Leòdhais an duais airson Film as Fheàrr le Buidheann Òigridh le Cuairt Cuimhne anns a bheil sgeul cridheil mu na dòighean as urrainn dhuinn ionnsachadh is taic a chumail ri càch a chèile thar nan ginealaichean.
Thèid prògram cuirm duaisean FilmG aig The Old Fruitmarket ann an Glaschu a chraoladh air BBC ALBA, Dihaoine, 21 An Gearran, aig 9.00f.
Chaidh MG ALBA a-rithist ainmeachadh mar aon de na h-àiteachan as fheàrr a bhith ag obair ann an telebhisean, a rèir fear de phrìomh irisean a’ ghnìomhachais.
Airson a’ chòigeamh bliadhna co-leantaileach, tha Broadcast Magazine air a’ phrìomh chom-pàirtiche air cùlaibh BBC ALBA ainmeachadh mar aon de na 30 àiteachan as fheàrr a bhith ag obair ann an gnìomhachas telebhisein.
Le dealas a bhith ag aithneachadh an luchd-fastaidh as fheàrr ann an TBh, tha Broadcast a’ measadh chompanaidhean air gach rud bho cheannardas agus planadh gu cultar corporra, àrainneachd obrach, trèanadh agus tuarastal.
Tha MG ALBA air nochdadh air an liosta gach bliadhna bho thòisich e ann an 2016 – a’ co-roinn an urraim sin le dìreach dà chompanaidh eile à Lunnainn – Shine TV agus Dragonfly TV.
Stèidhichte mar cheannard ghnìomhachais, tha am buidheann craolaidh a’ fastadh cha mhòr 40 neach-obrach thar làraich ann an Steòrnabhagh, Inbhir Nis agus Glaschu.
Aithnichte gu sònraichte mar chom-pàirtiche air cùlaibh BBC ALBA, tha am buidheann cuideachd na phrìomh chom-pàiritiche air LearnGaelic, goireas ioma-chùimseach air-loidhne airson a‘ chànain, agus airson FilmG, farpais fhilmichean goirid Gàidhlig a bhios a’ ruith gach bliadhna.
Tha an geàrr-liosta air a chruthachadh tro rannsachadh neo-eisimeileach air a dhèanamh leis an iris, le ceannardan agus luchd-obrach bho chompanaidhean air feadh na RA air iarraidh na beachdan aca a thoirt seachad mun bhuidheann agus an cultar obrach aca fhèin.
Thuirt Àrd-Oifigear MG ALBA Dòmhnall Caimbeul:
“Tha MG ALBA a-rithist aithnichte mar shamhla de dheagh mhodh-obrach ann an gnìomhachas nam meadhanan an dà chuid ann an Alba agus san RA gu lèir. Tha ar dealas ri slàinte is sunnd ar luchd-obrach agus dha ar luchd-amhairc agus dhan choimhearsnachdan a‘ cruthachadh faireachdainn làidir de chòmhlachas agus cultar a tha a‘ brosnachadh cruthachalachd agus tàlant.
“Tha na meadhanan Gàidhlig a‘ toirt buaidh mhòr eaconomach gu sònraichte air a‘ Ghàidhealtachd agus na h-Eileanan agus a‘ cruthachadh gu obrachaidhean a tha sàr-amasach. Tha mi cho moiteil gu bheil MG ALBA a-rithist ainmichte mar fhear de na h-àiteachan as fheàrr a bhith ag obair ann an telebhisean agus leanaidh sinn le ar saothair gus in-ionmhas a chosnadh airson nam meadhanan Gàidhlig agus airson ar luchd-amais a fhrithealadh.”
Le clàr làn phrògraman beò dibhearsain agus spòrs air BBC ALBA, barrachd na bha air an t-seanail a-riamh, tha rudeigin ann airson a h-uile duine.
Thàinig luchd-lìbhrigidh Joy Dunlop, Fiona NicChoinnich agus Màiri Anna NicUalraig còmhla gus na prògraman ùra a chomharrachadh.
Dhaibhsan a tha dèidheil air ceòl tha deagh dheireadh-sheachdain air fàire le Joy Dunlop is Brus MacGriogair a’ toirt thugaibh Neach-Ciùil Traidiseanta Òg 2020 BBC Radio Scotland, beò à Talla Bhaile Ghlaschu.
Bidh sianar luchd-ciùil òga a’ cluich beò sa chuairt-deireannach ann am farpais a bhios a’ cuideachadh le crìoch a chuir air Celtic Connections 2020 agus thèid am buannaiche ainmeachadh air an oidhche.
A’ farpais am-bliadhna tha seinneadairean Josie Duncan à Leòdhas agus Cameron Nixon à Obar Dheathain, cuide ri Pàdruig Moireasdan à Uibhist air a’ bhocsa, Ali Levack à Inbhir Pheofharain air an fheadag agus a’ phìob, Mhàiri MacKinnon à Siorrachd Pheairt air an fhidheall agus Calum McIlroy à Siorrachd Obar Dheathain a bhios a’ seinn agus a’ cluich a’ mhandoilin agus a’ ghiotàr.
Bidh BBC Radio Scotland agus BBC ALBA a’ craoladh an tachartais aig an aon àm aig 5.05f air 2 Gearran.
Bha Fiona NicChoinnich a’ lìbhrigeadh a’ phrògraim chòmhraiteach Nochd air BBC ALBA, beò thairis air Celtic Connections, leis an t-sreath fhathast ri fhaicinn air BBC iPlayer. Thèid am prògram mu dheireadh, a’ coimhead air ais air an fhèis, a-mach air Disathairne 1 Gearran.
Tha taghadh ciùil Celtic Connections ri thighinn cuideachd leis an t-sreath Seirm a’ tòiseachadh air Disathairne 8 Gearran. Air a lìbhrigeadh le Màiri Anna NicUalraig, chaidh a chlàradh air beulaibh luchd-amais aig na Arches ann an Glaschu agus chithear ceòl beothail bhon fhèis air fad.
Tha tuilleadh craoladh beò ri thighinn le spòrs agus Sia Nàiseanan nam Ban, air a lìbhrigeadh le Iona Whyte, a’ tòiseachadh air Didòmhnaich 2 Gearran le Èirinn an aghaidh Alba.vBidh Alba an uair sin a’ cluich an aghaidh Sasainn aig Scotsoun air Disathairne 9 Gearran; na h-Eadailt air Didòmhnaich 23 Gearran, an Fhraing air Disathairne 4 Màrt agus a’ Chuimrigh air Didòmhnaich 15 Màrt.
Bidh BBC ALBA cuideachd a’ craoladh an iar-chuairt dheireannach bho Chùpa Dùbhlain an SPFL le Partick Thistle an aghaidh Raith Rovers air 14 Gearran agus Inverness Caledonian Thistle an aghaidh Rangers Colts air Didòmhnaich 16 Gearran, leis a’ chuairt dheireannach ri thighinn aig deireadh a’ Mhàirt.
Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, Stiùiriche Susbaint Ioma-Ùrlair MG ALBA, a tha a’ ruith BBC ALBA ann an com-pàirteachas leis a’ BhBC:
“Tha BBC ALBA air a bhith cho soirbheachail le bhith a’ craoladh phrògraman beò. Mar eisimpleir tha fèill mhòr air Cèilidh na Bliadhn’ Ùire gach bliadhna agus tha sinn air a bhith a’ sealltainn spòrs beò aig àrd ìre mar Chupa Cruinne nam Ban an-uiridh agus Sia Nàiseanan nam Ban airson dà bhliadhna a-nis. Tha daoine a’ tighinn gu BBC ALBA gu faic iad susbaint nach fhaic iad ann an àite sam bith eile.”
Tha MG ALBA (Seirbheis nam Meadhanan Gàidhlig) air Ealasaid Dhòmhnallach ainmeachadh mar Stiùiriche Ro-innleachd agus Chùisean Taoibh A-muigh.
Bidh an obair ùr a’ leasachadh dhàimhean chudromach agus ag ùrachadh Lèirsinn (Lèirsinn 5-bliadhna na buidhne) le com-pàirtichean airson saoghal nam meadhanan Gàidhlig san àm ri teachd. Bidh an obair cuideachd a’ stiùireadh na h-obrach co-cheangailte ri bhith a’ cur air adhart agus a’ lìbhrigeadh ro-innleachdan airson cruth-atharrachadh aig àm làn dùbhlain agus cothroman do MG ALBA agus an cuid chom-pàirtichean sna meadhanan.
Tha Ealasaid a’ tòiseachadh san dreuchd air 27 Faoilleach agus bidh i stèidhichte ann an Steòrnabhagh.
Air a togail ann an Èirisgeigh agus Uibhist a Deas, bha Ealasaid aig àm ag obair air poileasaidhean airson Comhairle Shiorrachd Rinn Friù agus tha i air a bhith a’ fuireach agus ag obair air Eilean Leòdhais thar còig bliadhna, ag obair air a ceann fhèin mar neach-comhairle phoileasaidhean agus cùisean-poblach.
Thuirt Dòmhnall Caimbeul, Àrd-Oifigear MG ALBA: “Tha sinn aig àm cruth-atharrachaidh nach fhacar a-riamh. Bidh Ealasaid a’ cur gu mòr ri sgioba àrd-stiùiridh na buidhne agus tha sinn fìor thoilichte gu bheil i a’ tòiseachadh còmhla rinn gus an fheum as fheàrr a dhèanamh de na cothroman a tha air thoiseach air MG ALBA agus roinn nam meadhanan Gàidhlig san àm ri teachd.”
